Agenda informateurs Remkes en Koolmees woensdag 6 oktober 2021

Inleidende verklaring informateur Remkes

Bedankt. U heeft het allemaal wel meegekregen, want gisteravond is door de Tweede Kamer de motie Hermans aangenomen, waarbij Wouter Koolmees en ondergetekende zijn gevraagd om de komende fase van de formatie als informateurs te begeleiden. Wat ons betreft een mooie, maar tegelijkertijd ook een lastige klus. Gisteravond heeft de voorzitter van de Kamer, mevrouw Bergkamp, de opdracht ook nader toegelicht. De motie spreekt eigenlijk voor zichzelf. De mogelijkheden van een kabinet van VVD, D66, CDA en CU, daarbij in acht nemend de genoemde overwegingen over constructieve betrokkenheid en vruchtbare samenwerking met andere fracties. In feite is daarmee in het informatie- en in het formatieproces de eerste van de vier ‘P’s op dit moment vastgeklonken: partijen, programma, portefeuilles, personen. Dus we staan aan de vooravond van de gesprekken over de tweede P. En wij willen vanzelfsprekend zo snel mogelijk aan de slag. En dat betekent ook dat we vandaag al eerste gesprekken gaan voeren, en het eerste gesprek heeft vanochtend plaatsgevonden met Wopke Hoekstra voordat hij de Financiële Beschouwingen ingaat. De eerste besprekingen zullen in het teken staan van het maken van werkafspraken. Daarnaast zullen we gezamenlijk een agenda opstellen met daarin een route voor de komende periode. En dat wordt ongetwijfeld pionieren. De formatiebesprekingen worden immers op een nieuwe leest geschoeid. En dat betekent ook dat er een nader moment zal komen waarbij wij ons zullen verstaan met andere fracties dan de vier fracties die in eerste instantie om de tafel zitten. Dat vraagt overigens ook een open houding van de onderhandelingsteams, van de andere partijen en ook van ons als informateurs. En we zullen werkenderwijs kijken hoe dat zo concreet mogelijk invulling kan krijgen. Wordt het vanaf nu een eenvoudig traject? Nee. Zeker niet. Vorige week hebben VVD, D66, CDA en CU een eerste stap gezet om verder te komen. Er is bij hen, zo hebben wij geconstateerd, een groot gevoel van urgentie, maar een garantie op succes is er vanzelfsprekend niet. Ik heb het gisteravond in de Kamer zo gezegd: er ligt wel een inspanningsverplichting, die heb ik ook duidelijk bij alle vier fracties genoemd, maar dat is natuurlijk niet hetzelfde als een resultaatsverplichting. Het zal veel vragen van partijen om invulling te geven aan een nieuwe bestuurscultuur met een beknopt regeerakkoord. De verleiding om een dichtgetimmerd regeerakkoord te maken is immers groot, zo is ook in het verleden wel gebleken. Zeker op de terreinen waar visies en opvattingen van partijen sterk uit elkaar lopen. Tegelijkertijd is het goed om te benadrukken dat het regeerakkoord is bedoeld om vast te leggen wat de beoogde coalitiepartijen samen willen bereiken. Daarna is het aan de kandidaat-ministers om dit in een regeerprogramma verder uit te werken. Daarmee zal meer afstand ontstaan tussen kabinet en coalitiepartijen. En daarvoor is een omslag nodig in het denken van partijen. En ook investeren in goede onderlinge verhoudingen en wederzijds vertrouwen.

Inleidende verklaring informateur Koolmees

En natuurlijk vraagt iedereen zich af: hoe lang gaat dit nog duren? En het antwoord op deze vraag is niet eenvoudig te geven helaas. Voorop gesteld: uiteraard is er bij de partijen het bewustzijn dat het geduld in de politiek, maar ook in de samenleving dusdanig op de proef is gesteld. Er liggen ook echt een aantal grote vraagstukken die om een oplossing vragen. Denk aan de woningnood, denk aan het klimaatvraagstuk, de stikstofproblematiek en tal van andere onderwerpen. Dus iedereen wil er nu de schouders onder zetten en wil ook vaart maken. Er is ook al heel veel werk verricht de afgelopen maanden. De stukken die er liggen, kunnen ook als bouwstenen worden gebruikt voor de inhoudelijke besprekingen. Inhoudelijke onderhandelingen, gezamenlijk tussen de vier partijen, moeten dus nog wel beginnen. En het gaat inderdaad zoals de heer Remkes zei om een heel andere werkwijze. We gaan echt iets nieuws proberen. We noemen het een experiment met een beknopt regeerakkoord en daarna dus het regeerprogramma. En we zullen dus werkendeweg moeten kijken hoe het gaat, hoe je dat vorm moet geven. Of dat lang of kort gaat duren kan ik nu niet zeggen. En ik wil me ook niet aan voorspellingen wagen, het gaat erom dat we resultaat boeken. Ik ben ervan overtuigd dat iedereen ervan doordrongen is om het niet langer te laten duren dan nodig is. We gaan de snelheid maken waarbij we de zorgvuldigheid natuurlijk niet uit het oog zullen verliezen. Het streven is ook de komende tijd regelmatig bijeen te komen. We zullen het onderhandelingsteam hier ontvangen voor de onderhandelingen en het bespreken van de voortgang van de onderlinge werkzaamheden. De uitvalsbasis is hier op het Plein, het Logement. Maar wellicht kiezen we er ook voor om soms op andere locaties sessies te houden als dat nodig is. De ervaring uit vorige formaties leert dat verandering van omgeving het proces wel een zetje kan geven, wat meer diepgang kan geven. Dit is in hoofdlijnen onze werkwijze, inzet voor de komende periode. En we kijken er zeer naar uit om voortvarend aan de slag te gaan, want Nederland heeft behoefte aan een daadkrachtig kabinet dat de grote problemen aanpakt. Dank u wel.