Letterlijke tekst persconferentie informateur Kim Putters 15 februari 2024

Mediatekst | 15-02-2024

Inleidend statement informateur Putters

PERSCONFERENTIE INFORMATEUR PUTTERS

PUTTERS

Goedemorgen allemaal. Goed u te zien. Laat ik beginnen met waarom ik hier sta. We staan toch als land voor hele grote uitdagingen. Het is ontzettend belangrijk dat er snel een goede samenwerking tussen een kabinet en een parlement komt. Er zijn veel tegenstellingen in de samenleving, ook in het parlement. Dat hebben we ook in het debat gisteren weer gezien. En ik denk dat als er een beroep op je wordt gedaan om te kijken of je tot verbinding kunt komen, tegenstellingen kunt overbruggen, dat heb ik ook in mijn eerdere rollen in mijn huidige rol als SER-voorzitter veel moeten doen. Dat is de reden dat ik hier sta en dat ik u graag wil toelichten hoe ik naar de opdracht kijk. Volgens mij is het ongelofelijk belangrijk dat een kabinetsformatie een zorgvuldig en precies proces is waarbij ook de dialoog goed te volgen is door de samenleving, door de pers, door het parlement zelf. En de volgende fase in deze kabinetsformatie moet dat kenmerk ook hebben. Er is gisteren ook veel gesproken over vormen van kabinetten, kom ik zo even op terug. Maar er zijn ook veel beelden over en het is belangrijk dat we daar precies in zijn met elkaar. Ik heb gisteren van de Tweede Kamer de opdracht gekregen, gisteren bij de voorzitter ook getekend, om in een ronde van maximaal vier weken de mogelijkheden te verkennen tot een vruchtbare samenwerking met een nieuw te vormen kabinet en het parlement. Dus ook de beide Kamers. En te onderzoeken naar een variant die ook recht doet aan de verkiezingsuitslag met de verschuiving die daarbij hebben plaatsgevonden. Het is de bedoeling om daarover in gesprek te gaan met alle fractievoorzitters en daarbij vooral te kijken welke mogelijke vormen dus ook draagvlak zouden kunnen hebben. Dat is belangrijk omdat, ik zei het u daarnet al, er leven veel discussies over extraparlementair, gedogen, minderheid, en ik geloof dat ook verschillende fractievoorzitters gisteren in het debat letterlijk ook hebben aangegeven ‘we weten eigenlijk ook niet precies wie nu wat ermee bedoelt’. Dus het is ook belangrijk om daadwerkelijk alle fractievoorzitters te spreken daarover. Of ze nu wel of niet in een coalitie zullen toetreden, is het voor überhaupt de samenwerking tussen een nieuw kabinet en een parlement van belang dat we elkaars beelden daarvan kennen en dat we ook weten hoe partijen daar in staan. Dus ik hoop van harte dat iedereen op die uitnodiging in zal gaan. Dat verwacht ik ook. En ik vind het dus ook nodig om tot een oordeel over die vruchtbare samenwerking te kunnen komen. Laat ik eerlijk zeggen dat ik ook wel enigszins verrast ben dat ik hier nu sta. Ik was met andere dingen bezig bij de Sociaal Economische Raad. U hebt daar ook ongetwijfeld de laatste tijd rapporten over voorbij zien komen. Maar zoals ik daarnet al zei, de grote uitdagingen waar Nederland voor staat verdienen ook nu een proces waarbij haast geboden is, waarbij ook het politieke proces verder kan gaan. En als ik daar een bijdrage aan kan leveren, dan wil ik dat doen. Dat betekent ook dat ik de komende maand niet in mijn rol als SER-voorzitter zal zijn. Mijn taken worden waargenomen door de vicevoorzitters. En ik zal mij dus vol concentreren op de opdracht die ik heb gekregen. Ik ben mij ervan bewust dat het ook een lastige klus is, gegeven het ingewikkelde politieke landschap. Ik heb gisteren ook de hele dag goed naar het debat gekeken. Goed geluisterd. En dat ook geprobeerd goed tot mij te nemen. En ik hoop daar ook mijn voordeel de komende weken mee te kunnen doen. Ik zei al: de nadruk zal dus liggen op de mogelijke vorm van het kabinet, dat zal het accent hebben. En ik hoop u ook hierbij uitgelegd te hebben waarom ik het ook belangrijk vind om daar precies in te zijn. Zodat iedereen ook in het vervolgproces kan volgen over wat voor soort samenwerking we het nu eigenlijk hebben. Nou, hoe zal ik te werk gaan? Ik hoop dat u begrijpt dat ik mij ook eerst goed ga inlezen. Nou is natuurlijk wel het voordeel dat ik denk dat ik wel op zich redelijk bij ben, maar het is toch belangrijk om even goed wat er de afgelopen maanden is gepasseerd en alles goed tot mij te nemen.  Ik zal uiteraard met mijn voorganger Ronald Plasterk spreken. Dat zal vanmiddag al gebeuren. Dus we gaan gelijk van start. Maar ik wil dat ook grondig en zorgvuldig doen. Ik denk dat deze fase in de formatie echt belangrijk is dat we precies in beeld brengen wat die samenwerkingsvormen nu behelzen. Dus dat betekent dat ik ook met een aantal experts zal gaan praten die daar veel verstand van hebben, ook onder welke condities kabinetsconstructies kunnen gaan werken, wat je daar dan voor nodig hebt. Want dat moeten we natuurlijk weten over vier weken. Dus ik zal morgen met Herman Tjeenk Willink spreken en ook met Thom de Graaf spreken. En daarna heeft de Kamer volgende week reces. Ik zal die week benutten om grondig een analyse te maken. Grondig de gesprekken voor te bereiden. En dan in die week daarna in een marathonweek zullen we maar zeggen, met alle fractievoorzitters, die gaan we uitnodigen in ieder geval, te spreken en te kijken in hoeveel stappen we dan verder komen. En uiteindelijk, ik moet het binnen vier weken doen, wat sneller kan zal ik sneller doen. Maar het is een korte periode. Maar in ieder geval uiterlijk in de week van 11 maart zullen we met een verslag moeten komen. Misschien tot slot, de communicatie. Ik zal uiteraard via de communicatie en de woordvoering duidelijk maken met wie we spreken, daar uiteraard transparant over zijn, ook op gezette tijden u informeren. Maar u kunt natuurlijk ook altijd de vragen bij ons neerleggen. Ik denk dat ik het daar even bij laat en uw vragen graag beantwoord.

Beantwoording van vragen

VAN DER MEIJDEN (NOS)

U zegt: ik wil graag heel precies zijn. Het is natuurlijk ook veel gegaan over de vorm van een extraparlementair kabinet. Wat is volgens u de definitie van zo’n extraparlementair kabinet?

PUTTERS

Ik begrijp de vraag. Laat ik nou niet vandaag de definitie Putters toevoegen aan de definities die we gisteren voorbij hebben zien komen. Mijn doel is om de komende dagen, weken, heel precies, ook met hulp van een aantal experts, in beeld te brengen waar we het over hebben. En vervolgens natuurlijk het beeld van de fractievoorzitters daarbij op te halen, want dat is het uiteindelijke doel, dat we met elkaar een beeld vormen, ook een gedeeld beeld, of je er nu aan mee gaat doen of niet, over wat dat eigenlijk is.

VAN DER MEIJDEN

Ja want u spreekt natuurlijk vaak over de kloof tussen overheid en burger. Ik denk dat veel mensen gisteren het debat hebben gekeken en er misschien niet heel veel van begrepen. Was het u nou wel duidelijk wat precies uw opdracht is en wat elke partij daar nou eigenlijk moet doen?

PUTTERS

Dat zijn twee vragen. Het is mij heel erg duidelijk wat mijn opdracht is en wat ik in de komende vier weken moet doen. Het is iets minder duidelijk hoe de verschillende politieke fracties erover denken. Dat zijn eigenlijk ook twee dingen, wat zij überhaupt vinden van een minderheids-, gedoog- of extraparlementaire constructies, maar ook welke definitie daarachter schuilgaat. Dat ga ik proberen op tafel te leggen. Dat lijken mij ook voorwaarden om deze tussenstap goed te laten verlopen.

BREMER (RTL)

U zei ‘ik heb gisteren naar het debat gekeken.’ Er waren vier partijen die de afgelopen tijd aan tafel zaten. Hoe heeft u naar hen gekeken en het vertrouwen dat zij in elkaar hebben? 

PUTTERS

Ik heb eigenlijk naar alle partijen met een open blik gekeken, zoals ik dat eerlijk gezegd altijd doe. Ik probeer boven de partijen te staan, ook in de rollen die ik heb. En zo heb ik ook gisteren naar het debat gekeken. En ik ga met open vizier en in alle oprechtheid en eerlijkheid met iedereen het gesprek aan van ‘hoe kijken jullie nu naar de ontstane situatie.’ En eerlijk gezegd heb ik gisteren een beetje die zoektocht bij iedereen wel gezien van ‘hoe moet het nu verder.’ Dus zo heb ik ernaar gekeken.

BREMER

Er waren ook kwalificaties als ‘misschien moet u met zijn vieren eens in relatietherapie.’ Had u dat ook opgemerkt?

PUTTERS

Nou dat zijn niet mijn woorden, ik heb het zeker gehoord ja.

BREMER

Heeft u ook overwogen om alleen die vier partijen uit te nodigen, of dacht u ‘ik wil ze allemaal zien?’

PUTTERS

Mijn opdracht is om alle fractievoorzitters te spreken, ik vind dat een verstandige opdracht. De tegenstellingen in ons land zijn al wel groot genoeg. En of een partij nu wel of niet in een kabinet komt, heeft de samenleving er behoefte aan dat er in ieder geval een goede dialoog tussen iedereen plaatsvindt. En daarom is het van belang om deze maand te benutten om die verbinding ook weer even tot stand te brengen. De verkiezingsuitslag gaat niet over vier partijen, de verkiezingsuitslag gaat ook over alle andere partijen in het parlement, dus het is een goed moment om iedereen weer even te horen.

BREMER

U bent de tweede PvdA’er op rij die nu wordt gevraagd als informateur, heeft u nog getwijfeld toen u werd gevraagd door Geert Wilders?

PUTTERS
Ik heb mijn actieve partijpolitieke rol, het is inmiddels zo’n dertien jaar geleden, sindsdien heb ik in alleen maar rollen gezeten waarin ik boven de partijen moet staan, waarin ik geacht wordt om met iedereen in open dialoog te zijn. Dat ben ik nu ook. Dat is wat ik ben. Ik ben veel meer dan alleen maar lid van de PvdA. Vanuit die houding wil ik hieraan bijdragen. En daar komt wel iets bij kijken: een kabinetsformatie is bedoeld om recht te doen aan een verkiezingsuitslag. De kiezers hebben gesproken en daar moet een zorgvuldig proces bij gevolgd worden en er is nu een situatie ontstaan waarbij de behoefte is om een stap te zetten, om meer helderheid te krijgen over kabinetsvormen. Dat is een duidelijke vraag, waarbij ik, denk ik, vanuit mijn ook doorleefde onafhankelijkheid in mijn  positie, een bijdrage zou kunnen leveren. En daar ga ik mijn stinkende best voor doen.

BREMER
De vraag was of u nog had getwijfeld omdat u door Geert Wilders werd gevraagd?

PUTTERS
Nou, zoveel tijd is er dan op zo’n moment niet om te twijfelen. Dus nee ik voel echt de verantwoordelijkheid om bij te dragen aan een zorgvuldig proces. Dat is mijn antwoord daarop.

VRAAG (SBS)
Ik heb hier nog een aanvullende vraag op want bij de PvdA was wel enig ongemak over deze situatie, ook omdat ze er niet van op de hoogte waren en omdat u lid bent van de partij. Snapt u dat?

PUTTERS
Ik ben niet alleen maar PvdA-lid. Ik zei al: het is dertien jaar geleden dat ik in een actieve rol gezeten heb. U kent mij vanuit hele andere rollen. En u moet aan de heer Wilders vragen waarom hij mij gevraagd heeft, maar ik ben er stellig van overtuigd dat dat is omdat ik in ieder geval ook bewezen heb dat ik boven de partijen kan staan en verbinding tot stand kan brengen. Ik denk dat het land dat nodig heeft dus daarom heb ik daar ja tegen gezegd.

VRAAG (SBS)
Wat zegt het over de PvdA dat ze dat zo ongemakkelijk vinden?

PUTTERS
Dat moet u aan de PvdA vragen.

VERWEIJ (AD)
Afgelopen zondag zei Johan Remkes in Buitenhof dat een nieuwe informateur Pieter Omtzigt comfort moet bieden. Hoe gaat u dat doen? Hem uw dienstauto aanbieden?

PUTTERS
Mijn opdracht is om met alle fractievoorzitters in gesprek te gaan en echt te gaan kijken. Ik ga natuurlijk eerst beginnen om die kabinetsvormen goed in beeld te brengen zodat u en ik en wij allemaal scherp weten ‘waar hebben we het nou over?’. Vervolgens zal ik zien welke partijen en fractievoorzitters welk oordeel daarover hebben en dat zal ik in beeld brengen. Dat is mijn opdracht. Er staat niet in mijn opdracht: geef Pieter Omtzigt comfort.

VERWEIJ (AD)
Maar hoe gaat u de boel in beweging krijgen?

PUTTERS
Daar ga ik de komende dagen natuurlijk goed over nadenken.