Inleidende verklaring persconferentie formateur Van Zwol en beoogd kandidaat-minister-president Schoof 28 mei 2024

VAN ZWOL

Dank u wel. Goedemiddag dames en heren. Een bijzonder moment. Op voordracht van en met steun van de fractievoorzitters in de Tweede Kamer van PVV, VVD, NSC en BBB heb ik de heer Dick Schoof bereid gevonden beschikbaar te zijn als beoogd minister-president. Voordat ik hem graag het woord geef een paar toelichtende aspecten.

In het verslag van informateur Putters van 14 maart jongstleden en het debat in de Tweede Kamer daarover op 20 maart is vastgesteld dat een programkabinet, zo u wilt een extraparlementair kabinet, zou worden gevormd. Het programkabinet, het extraparlementaire, wordt gekenmerkt door het feit dat de 4 fractievoorzitters in de Tweede Kamer blijven en niet in het kabinet toetreden. Daarmee stond toen vast dat er een minister-president van buiten zou komen. Er is ook meer ruimte in het kabinet voor bewindspersonen van buiten de 4 fracties al dan niet met een andere of zonder politieke lidmaatschappen en dat er een regeerprogramma zou komen, ter invulling en ter uitvoering van het programakkoord van de 4 fracties. Een ruime meerderheid van de Tweede Kamer heeft daaropvolgend de heer Dijkgraaf en mij gevraagd om een informatieopdracht uit te voeren en dat heeft op 16 mei geresulteerd in het akkoord van PVV, VVD, NSC en BBB. Daarover is op 20 mei gedebatteerd in de Tweede Kamer en daarop is weer de formatieopdracht uit voort gevloeid. In dat debat en in de formatieopdracht was meteen duidelijk dat de formateur met de 4 fractievoorzitters als 1e stap een kandidaat beoogd minister-president zou zoeken. Die stap is vandaag gezet.

Het formatieproces zal ik de komende weken voortzetten, met de 4 fractievoorzitters en met de heer Schoof. Het spreekt voor zich dat ik in alle besprekingen en gesprekken samen met hem zal optrekken. De stappen voor de komende weken zijn: de zetel- en portefeuilleverdeling, aandragen en beoordelen van kandidaat-ministers en kandidaat-staatssecretarissen, voor het eerst hoorzittingen door de Tweede Kamercommissies met deze kandidaten en ter afsluiting een constituerend beraad, een eindverslag en een beëdiging van de bewindspersonen door Zijne Majesteit de Koning, waarna snel een debat in de Tweede Kamer over de regeringsverklaring en dat alles voor 26 juni.

Omdat de formatie gaat over de samenstelling van een kabinet en dus over personen is de afgelopen week door de fractievoorzitters en mijzelf radiostilte in acht genomen. Nou, vanzelfsprekend vandaag doorbreken we de stilte vanwege dit bijzondere moment en deze stap, maar in alle eerlijkheid, na vandaag zullen we in beginsel de radiostilte weer hervatten totdat we weer openbare mededelingen kunnen doen.

Tot slot, sluit ik me graag en volledig aan bij de woorden van de 4 fractievoorzitters eerder vandaag over de waardering aan de heer Schoof voor zijn beschikbaarheid voor deze belangrijke maar ook persoonlijk zware ambt van minister-president en voor de bereidheid, gezien zijn brede bestuurlijke ervaring om zich in te zetten voor het bestuur van ons land. Zijn kwaliteiten nationaal en internationaal geven goede hoop op een bijdrage aan stabiliteit van het bestuur. En ik geef graag het woord aan Dick Schoof. Dick.

SCHOOF

Dank, Richard. Beste mensen, goed om u hier allen te zien. Het zal voor veel mensen een verrassing zijn dat ik hier sta, toen ik gevraagd werd voor deze functie had ik ook niet het idee dat ik hier nu vandaag zou staan. Dus die verrassing geldt eigenlijk ook voor mij. Ik heb er intensief over nagedacht, ik heb met mijn vriendin en mijn 2 volwassen kinderen echt intensieve gesprekken gevoerd, diep in de ogen gekeken en toen heb ik ja gezegd. Dat heb ik niet lichtvaardig gedaan, maar wel overtuiging en ik leg u graag uit waarom.

Mijn hele werkzame leven heb ik me betrokken gevoeld bij het bestuur van ons land en daaraan mijn aandeel willen leveren. Na mijn start bij de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, begon ik 36 jaar geleden als Rijksambtenaar bij het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en ik heb met veel overtuiging en meestal met ontzettend veel plezier in de Rijksdienst gewerkt. Onlangs nog heb ik voor 3 jaar bijgetekend als secretaris-generaal op het ministerie van Justitie & Veiligheid en dat heb ik gedaan omdat de democratische rechtstaat mij aan het hart gaat.

De stap die ik nu zet is onverwacht, maar niet onlogisch. Want uiteindelijk is de vraag die je voor jezelf moet beantwoorden, zou ik hier iets goeds kunnen doen? En mijn antwoord daarop is: ja. Ik denk ook dat ik vanuit mijn bestuurlijke kennis en ervaring als minister-president kan bijdragen aan dat goeds, voor de publieke zaak, het algemeen belang voor het land. In de functie van minister-president kan ik, zowel binnen de politiek als in de samenleving, heel direct bijdragen aan verbinding. Dat is voor mij een waarde op zichzelf.

Daarnaast zit in een ambitieus hoofdlijnenakkoord met voornemens op een groot aantal vraagstukken om ook een groot aantal vraagstukken daadkrachtig aan te pakken: grip krijgen op migratie en asiel, het bieden van bestaanszekerheid, ook aan boeren, internationale veiligheid. Dat is waarom ik hier sta. Het nieuwe kabinet gaat een regeringsprogramma maken. Daar loop ik nu vandaag niet op vooruit. Anders dan dat ik er erg naar uit kijk om daarmee aan de slag te gaan, met de nieuwe kabinetsploeg natuurlijk. De formateur heeft net toegelicht hoe hij totstandkoming daarvan voor zich ziet. Maar zeker ook in verbinding met de samenleving, met de mensen met en voor wie het doen. Denk aan maatschappelijke organisaties, medeoverheden, de publieke dienstverleners en het bedrijfsleven. Denk aan de instituties, waar u als media ook een belangrijk onderdeel van bent. Zodat wij als politiek en bestuur hard kunnen blijven werken om de maatschappelijke vraagstukken, de zorgen van alle Nederlanders serieus te nemen en aan te pakken en zo bij te dragen aan het vertrouwen van mensen in hun overheid.

Voor nu laat ik het hierbij. Ik denk dat we elkaar in verschillende settings nog vaak zullen tegenkomen en daar kijk ik vanzelfsprekend naar uit. Dank u wel.