Toelichting coalitieakkoord door de fractievoorzitters

RUTTE

Goed jullie hier te zien en laat ik beginnen te zeggen dat ik me realiseer dat we dit akkoord presenteren in een moeilijke tijd. Een tijd waarin heel veel mensen hun leven onder druk voelen staan. Een tijd waarin heel veel mensen, zeker ook door de aanhoudende coronacrisis, het simpelweg zat zijn. En tegelijkertijd diezelfde mensen, wij met z'n allen, zijn ook een land van doorzetters. Een land van doorzetters, van mensen die bereid zijn uiteindelijk de schouders eronder te zetten en ook weer zich door die moeilijke tijd heen te slaan. Wat dat betreft is het motto dezer dagen in onze samenleving, los van een aantredend kabinet, volhouden met onze blik naar de toekomst. Het heeft lang geduurd, het heeft mag ik wel zeggen, te lang geduurd, het aantreden van een nieuwe coalitie. Maar ChristenUnie, CDA, D66 en VVD zijn samen tot, vind ik, een mooi en een stevig akkoord gekomen.

Het grote vraagstuk wat dit kabinet voor ogen staat, is ervoor te zorgen dat ook in de toekomst, toekomstige generaties, in staat zijn keuzes te maken in hun persoonlijk leven. En daarvoor moet nu het fundament gelegd worden. En dat moet op de grote maatschappelijke problemen gebaseerd zijn, daar moet het een oplossing voor bieden. Op het terrein van klimaat, op het gebied van wonen, onderwijs en veiligheid. En dat klinkt abstract, dus laat ik proberen daar iets concreter in te zijn. Het betekent dat veel belastingen inderdaad naar beneden gaan. Het betekent dat we eraan willen werken, dat je een betaalbaar huis kunt vinden en een vaste baan, dat je leeft in een veilige buurt en dat criminelen niet in dit land de baas zijn op straat, dat we een sterk onderwijsstelsel hebben, wat beter is dan het huidige onderwijsstelsel moet verbeteren, gebruik maakt van alle energie en krachten in dat onderwijs zelf, wat je ook voorbereid op de banen van de toekomst. Dat we ook grip hebben op onze grenzen, dat we weten wie er binnenkomt maar dat we er ook voor zorgen dat mensen die weg moeten ook weer weggaan. En cruciaal dat we dit land schone achterlaten voor onze kinderen en voor onze kleinkinderen. En dat doen we met speciale aandacht voor al die hardwerkende middengroepen en al die mensen die het net wel of net niet redden in dit land. Die willen wij een steun in de rug bieden.

We gaan niet over één nacht ijs en we willen ook de samenleving hierin meenemen. En ook onze politieke collega's hier in de Tweede Kamer en ook in de Eerste Kamer, al die constructieve partijen. We zullen het debat voeren. Ik denk dat het belangrijk is, juist ook in dat brede politieke midden, van centrumlinks tot en met centrumrechts, dat debat af en toe op het scherpst te voeren, gericht uiteindelijk op het creëren van compromissen. En we doen het ook op een manier dat het vertrouwen in de overheid hersteld, want we weten dat dat vertrouwen vandaag in de overheid en in de politiek, dat dat vertrouwen laag is. Dat doen we ook met aandacht voor de slachtoffers van de kinderopvangtoeslagaffaire en de gaswinning in Groningen. Ik wil de beide informateurs ongelooflijk dank zeggen voor hun engelengeduld en het feit dat ze ons op zo'n fantastische manier hebben begeleid in dit proces. Samenvattend is het de ambitie van deze aantredende coalitie om te bouwen aan een land waarin we omzien naar elkaar en vooruitkijken naar de toekomst.

Graag het woord aan de fractievoorzitter van D66, Sigrid Kaag.

KAAG

Goedemiddag. Wij zijn de onderhandelingen over dit akkoord begonnen met het motto, we doen het goed of we doen het niet. En ik denk dat het akkoord dat wij vandaag samen presenteren daaraan voldoet. Het akkoord heeft de titel omzien naar elkaar, vooruitkijken naar de toekomst. En dat spreekt mij enorm aan, en mijn collega's ook. Want hieruit spreekt een serieuze ambitie, een sociaal gevoel en een blik op de toekomst, een progressieve blik. En toch ook hoort u ook van mij vandaag geen woorden van trots of tevredenheid. Deze coalitie moet met bescheidenheid en gepast realisme elke dag weer werken aan vooruitgang, aan samenwerking, aan het overbruggen van verschillen. Er is ontzettend veel te doen, zeker in tijden van corona maar ook denkend aan de periode die nog komt met corona.

Maar we hebben ambitie. We hebben de ambitie om te voldoen aan de anderhave-grade doelstelling van Parijs, een ontzettend belangrijk. We nemen concrete maatregelen voor 60 procent CO2-reductie in 2030. We gaan naar klimaatneutraliteit in 2050. Dat doen we op allerlei manieren, met groene belastingen, maar ook met enorme investeringen in hernieuwbare energie en door taboes te slechten op rekeningrijden en ook op kernenergie. We hebben een grote ambitie voor Europa. We willen ook weer leidend zijn en een positieve rol spelen waar we kunnen. We willen de Europese Unie verdiepen en hervormen voor onze welvaart en voor onze veiligheid. Voor mij persoonlijk is die open blik naar de wereld essentieel. Het sociale gevoel van dit akkoord spreekt ook de vastberadenheid om 100.000 huizen per jaar te bouwen, waarvan tweederde voor lage- en middeninkomens. Maar het zal u niet verbazen dat voor mij het meest spreekt uit de grote ambitie voor het onderwijs in al zijn facetten. Kinderen krijgen gelijke toegang tot sport, muziek en bijles, leraren op basisscholen gaan evenveel verdienen voor hun belangrijke verdienste als leraren op de middelbare school en studenten krijgen weer een basisbeurs. We investeren in onderwijs en wetenschap, ook dus de toekomst van ons land. Want alle investeringen die dit kabinet zal doen, zal uw onderwijs en kinderopvang, grootste investeringen vragen. Maar ook hebben deze partijen indringende gesprekken gevoerd over het wezen en de identiteit van Nederland. Wie zijn wij allemaal? Wat voor land willen we zijn? Wat voor land willen we doorgeven? Wie hoort erbij? Hier blijkt ook de toekomstblik van dit akkoord. Voor mij is het een progressieve inzet. Deze coalitie zal opstaan en blijven opstaan tegen racisme en discriminatie, tegen vrouwenhaat, antisemitisme, moslimhaat, tegen de beschadigende retoriek en voor emancipatie, voor de kansen van ieder kind om zich te ontplooien, ieder mens om zich te ontplooien en gelukkig te worden.

We doen het voor alle Nederlanders, gewoon of ongewoon. En voor eenieder wiens vertrouwen in overheid en politiek de afgelopen jaren is geschonden. En ongetwijfeld zullen velen wijzen, en terecht, op de hele moeizame start van deze coalitie. Dat delen wij allemaal en daarom van ook van mij geen voldane woorden vandaag. Het is pas de start en ik sta hier met een hele ouderwetse Hollandse nuchterheid. Laten we aan de slag gaan, laten we elkaar zien te vinden in de kracht van de ideeën, met alle partijen waar zij willen, en het is een open uitnodiging voor hen om onze ideeën die op tafel liggen te verbeteren. Maar laten we dit vooral samen doen voor het land, want het heeft al lang genoeg geduurd.

Ik geef graag het woord aan de fractievoorzitter van het CDA, Wobke Hoekstra.

HOEKSTRA

Dames en heren, goedemiddag. Het CDA heeft zich ingezet voor een coalitieakkoord waarin we de balans herstellen. Een Nederland waarin welvaart en welzijn, vrijheid en verantwoordelijkheid, economie en klimaat daadwerkelijk met elkaar hand in hand gaan. Een land waarin je juist meer zekerheden hebt voor onze middenklasse en die overgrote welwillende meerderheid, die uiteindelijk de ruggengraat is van ons land. En ik wil graag een paar voorbeelden geven hoe we dat doen.

De eerste plaats willen we inzetten op een betere balans tussen nu en straks. Iedereen moet kunnen studeren, de basisbeurs komt daarom terug. We halveren het aantal kinderen dat in armoede opgroeit en we pakken het woningtekort aan en zetten in op 100.000 nieuwe woningen per jaar. We investeren miljarden in infrastructuur en in onze leefbaarheid. Onze veiligheid staat onder druk. Drugsgeweld, de moord op een advocaat en een journalist, toenemende overlast. Het zijn aanvallen op onze rechtstaat en dat vraagt om zowel preventie als om harde maatregelen, en die nemen we beiden. En veiligheid vraagt ook om investeringen in onze defensie. We kiezen ook voor economie en klimaat en duurzaamheid is essentieel voor onze welvaart en ons welzijn. Daarom helpen Nederlandse bedrijven te vergroenen. We zorgen voor de energietransitie en voor iedereen in Nederland voor een betaalbare energierekening. We investeren in duurzame toekomst van onze landbouw. Dames en heren, we kijken ook naar een andere vorm van bestuur. Er wordt steeds meer van ons als overheid verwacht en we willen, we moeten recht doen onze mensen. Dat vraagt om een overheid die meer ruimte biedt voor persoonlijk contact en ruimte om te handelen. Dames en heren, een land verander je niet in een dag. En ja, we zetten na weken, maanden onderhandelen een belangrijke stap. Er ligt een goed coalitieakkoord waarmee wij de balans herstellen. Daarvoor zou ik in de eerste plaats de beide informateurs die ons niet aflatend hebben aangemoedigd maar ook de coalitiepartners willen bedanken. We hebben elkaar gevonden in een plan voor Nederland, een plan waar ieder mens telt. Maar laten we ook eerlijk zijn, we moeten nu van woorden naar daden.

Ik geef graag het woord aan de fractievoorzitter van de ChristenUnie, Gert-Jan Segers.

SEGERS

Dank je wel. Na een jaar vol corona zijn veel mensen moe en hier in Den Haag hebben we het elkaar ook niet altijd heel erg makkelijk gemaakt. En als politiek hebben we lang niet altijd geleverd waar mensen naar snakken en waar mensen recht op hebben. En nu staan we hier als vier onderhandelaars onder leiding van twee buitengewoon kundige informateurs die ik ook hartelijk wil danken voor hun werk. En we staan hier met een akkoord. Niet omdat we denken dat dit het toverstafje is waarmee met één tikje alles weer mooi wordt, maar wel omdat we de handen ineengeslagen hebben in het belang van ons prachtige land. Dit land is groot geworden omdat hele verschillende mensen, met hele verschillende opvattingen iedere keer weer zijn gaan samenwerken.

En wat wij niet willen, is dat dit land klein wordt, omdat wij hier in Den Haag met de ruggen naar elkaar toe blijven staan. En daarom zijn we om de tafel gaan zitten en hebben we afspraken gemaakt. En dit akkoord wil twee dingen, en het resoneerde al in de bijdrage van mijn collega's. Het wil allereerst omzien naar elkaar. Met meer zekerheid voor mensen die nu nauwelijks kunnen rondkomen. Met lastenverlichting voor gezinnen, een basisbeurs voor studenten. Met betere hulp voor mensen aan de rafelranden van onze samenleving, daklozen, mensen met schulden, slachtoffers van mensenhandel. Het tweede dat dit akkoord wil, is vooruitkijken naar de toekomst, met betere zorg voor de schepping, voor het klimaat. Met meer geld voor beter onderwijs. Met een sterkere natuur en met meer perspectief voor boeren. En met een betaalbaar huis voor starters, voor ouderen, voor gezinnen.

Het is nu december, het is de donkerste maand van het jaar, maar het gaat ook weer kerst worden. Dat is het feest van de geboorte van Jezus en de aankondiging voor nieuwe hoop. Maar dat betekent niet dat je achterover kunt leunen. Dat betekent dat als je wilt dat het hier nu beter wordt, dat je aan de slag moet, en dat gaan we doen. En wat mij betreft doen we dat met de moed van de hoop en op hoop van zegen. Dank je wel.