Persconferentie informateur Schippers 11 mei 2017

Informateur Schippers:
Goedenavond. Ik heb vanmiddag een brief gestuurd naar de voorzitter van de Tweede Kamer. Dat heeft u vast allemaal gezien. En ik begrijp, of ik heb ook gezien, de regeling in de Tweede Kamer, dat er zowel bij u als bij Tweede Kamerleden behoefte is aan meer inhoudelijke informatie. Tegelijkertijd weet zowel de Kamer als u ook dat een kernmerk van een formatie is dat die inhoudelijke informatie juist niet wordt gedeeld. Dat is niet zo uniek voor deze formatie. Dat is in de eerdere formaties ook niet gedeeld. En dat heeft ook een oorzaak, namelijk: hoe meer je deelt, hoe minder je tot stand brengt. En mijn opdracht is, van deze zelfde Tweede Kamer, om deze coalitie… te kijken of hier een kabinet te vormen is. En daarom - het is jammer, dat begrijp ik – is iedereen gediend bij het níet delen juist van informatie. Er wordt wel behoorlijk serieus onderhandeld, en dat kan ook hier en daar flink botsen. Dat is geen geheim. Dat heb ik u ook al eerder gezegd, en dat gebeurt dus ook. En dat gebeurt ook op meerdere onderwerpen. Tegelijkertijd worden er meters gemaakt. Dat is ook de reden dat we volgende week iedere avond hebben ingepland om te vergaderen. Om dat tempo ook vol te houden. En het streven blijft dan ook om voor het zomerreces klaar te zijn met deze formatie.

ANDRINGA (NOS)
Mevrouw schippers, de heren Buma en Klaver kwamen veel later naar buiten dan de andere onderhandelaars. Moesten ze nablijven? Kregen ze een standje in verband met de publiciteit over onenigheid over klimaatdoelen?

SCHIPPERS
Nou, de anderen moesten eerder weg.

ANDRINGA
Dat was alles?

SCHIPPERS
Dat is alles.

ANDRINGA
En hoe zit het met dat meningsverschil over de klimaatdoelstellingen voor een nieuwe regering?

SCHIPPERS
Het is geen geheim dat op verschillende onderdelen verschillende partijen met elkaar botsen. Dat was te verwachten voordat iedereen eraan begon, en op verschillende terreinen gebeurt dat ook.

ANDRINGA
En dus ook op het terrein van het klimaat?

SCHIPPERS
Ook op het terrein van het klimaat. Niet exclusief, overigens, door partijen die toevallig in de media worden genoemd. Dat kan behoorlijk tussen verschillende partijen spelen.

ANDRINGA
En u gelooft nog steeds dat ze eruit kunnen komen met z’n vieren? Onder uw leiding.

SCHIPPERS
Ik ben weinig origineel als ik zeg dat als ik dat niet geloofde, dat ik dan ook stopte.

LAMBIE (RTL NIEUWS)
Mevrouw Schippers, op welke dossiers worden er meters gemaakt?

SCHIPPERS
Op verschillende dossiers die aan de orde zijn geweest. En ik kan er helaas inhoudelijk wat weinig over mededelen.

LAMBIE
U kunt geen onderwerpen noemen?

SCHIPPERS
Nee. Ik kan geen onderwerpen noemen over waar we verder zijn en waar we minder ver zijn.

LAMBIE
Maar eerder hebt u wel onderwerpen genoemd die besproken werden binnen, ook na afloop bij dit soort persstatements.

SCHIPPERS
Klopt, en ook deze week kan ik die onderwerpen noemen als u dat zou willen. We hebben deze week over landbouw en natuurbeheer en visserij gesproken. Over gas. Over arbeid en zorg en gezinnen. Wonen. Gezondheidszorg. Mobiliteit. Veiligheid. Defensie en migratie.

LAMBIE
Dat zijn ze zo ongeveer allemaal.

SCHIPPERS
Nee, daar zitten een aantal onderwerpen niet bij.

LAMBIE
Lukt het de partijen al om compromissen te sluiten?

SCHIPPERS
We zijn zeker in het stadium dat er wordt onderhandeld, en als je onderhandeld dan betekent dat ook dat je dingen aftikt en dat er dingen zijn waar je het over eens bent en dat er dingen zijn waar je het nog niet over eens bent, en die dus ook terugkomen.

LAMBIE
Dus het is partijen op onderdelen gelukt om compromissen te sluiten?

SCHIPPERS
Het is niet zo dat we op hetzelfde punt stonden als toen we begonnen. Gelukkig, zou ik willen zeggen.

VAN DER HEYDE (NOS/NIEUWSUUR)
Mevrouw Schippers, dat artikel vanochtend in het AD: wat was het effect daarvan op de onderhandelaars? Hoe begon de vergadering vanmorgen?

SCHIPPERS
We bespreken alles met elkaar, dus ook dat.

VAN DER HEYDE
Maar chagrijn, of werd het weggelachen? Hoe moeten we ons dat voorstellen?

SCHIPPERS
Ja, dat moet u aan de onderhandelaars zelf vragen, over hoe zij zelf hebben gereageerd. Ik vind het niet mijn taak om verslag te doen van reacties van anderen.

VAN DER HEYDE
Waarom niet? U zit er toch bij? U kunt het goed gade slaan.

SCHIPPERS
Kan ik, maar ik vind het toch aan hen om daar zelf het woord over hun eigen reacties te voeren.

VAN DER HEYDE
Is er al, bijvoorbeeld op klimaat, één partij die echt zegt ‘nee, dit ga ik niet meemaken’? Dat er al njets zijn, zal ik maar zeggen.

SCHIPPERS
Kijk, er wordt serieus onderhandeld en bij serieuze onderhandelingen hoort ook dat er gebotst wordt op terreinen. En dat geldt voor migratie, maar echt niet alleen… uh, voor klimaat, maar echt niet alleen voor klimaat.

VAN DER HEYDE
Een slip of the tongue hoor ik hier.

SCHIPPERS
Dat is zo.

VAN DER HEYDE
Migratie is dus ook een…

SCHIPPERS
Ja, dat zijn onderwerpen die ik hier niet wil opsommen, maar dat gaat weleens fout. Maar er zijn onderwerpen die echt moeilijker liggen tussen partijen.

VAN DER HEYDE
En hoe groot is dan de kans dat deze vier partijen er toch uitkomen? Want u hebt gezegd ‘nou, voor de zomer’. Ja, dat kan je natuurlijk makkelijk zeggen, maar hoe spannend is het?

SCHIPPERS
Ik streef ernaar om voor de zomer een kabinet te hebben, maar als u mij vraagt ‘weet je zeker dat het lukt?', kan ik daar niet bevestigend op antwoorden. Dat is met onderhandelingen zo. Dat kan ik pas zien als ik denk ‘nou, we zijn er helemaal uit’. Maar er liggen gewoon hele moeilijke problemen op tafel, en dat betekent dus dat die onderhandelingen echt serieus zijn en ook echt botsen, en dat ik niet kan zeggen ‘nou, dit is kat in ’t bakkie’. Dat zou u mij niet horen zeggen.

DE WINTHER (DE TELEGRAAF)
Mevrouw Schippers, het kwam even aan de orde: er zijn ook dingen die nog op tafel liggen, waar nog geen besluiten over kunnen worden genomen omdat men het niet eens is. Maar is er eigenlijk al enige overeenstemming over één onderwerp?

SCHIPPERS
Er is zeker overeenstemming over verschillende onderwerpen. Dat is logisch, want als je onderhandelt en je haalt nergens overeenstemming over, zeker ook als je daar verschillende rondes over doet, dan zit er weinig fiducie in, weinig muziek. Dat is niet aan de orde.

DE WINTHER
Welke onderwerpen zijn dat?

SCHIPPERS
Ja, dat kan ik dus niet zeggen.

DE WINTHER
Maar als ze het toch eens zijn, dan kan daar toch ook geen tweespalt meer over ontstaan, toch?

SCHIPPERS
Jawel, omdat er pas een akkoord is als alles akkoord is. Dus je ziet dat op sommige onderwerpen partijen moeten inleveren. Soms ontmoet je elkaar in het midden. Maar soms zit dat niet helemaal recht, en dan moet het op een ander onderwerp rechtgetrokken worden. En dat is ook precies waarom je ook geen deelonderwerpen kan communiceren, want alles is niet af totdat het laatste besluit genomen is.

DE WINTHER
Ok, maar dan even voor mijn begrip: het feit dat men het dus al over bepaalde dingen eens is, betekent dat dan dat daar al paragrafen of hoofdstukken voor regeerakkoorden over opgesteld zijn?

SCHIPPERS
Dat betekent dat we ook aan het schrijven zijn, uiteraard, aan een regeerakkoord.

DE WINTHER
U had een brief gestuurd vandaag aan de Tweede Kamer, maar er was ook een regeling van werkzaamheden waarin werd gevraagd door oppositiepartijen om die brief te sturen, en daar reageerden die onderhandelende partijen eigenlijk heel terughoudend op. En toch heeft u besloten om die brief wel te sturen. Heeft u daar zelf van gezegd van ‘ja, we moeten toch iets doen’? Of… hoe ging dat?

SCHIPPERS
Kijk, als je wekelijks probeert zo transparant mogelijk als je maar kan zijn richting pers, vind ik ook dat je een brief moet schrijven aan de Kamer als de Kamer daar om vraagt. De voorzitter heeft mij een briefje gestuurd of ik die brief wilde schrijven. Dat heb ik met deze brief ook willen doen. Neemt niet weg dat iedereen natuurlijk ook had gevraagd – of niet iedereen, maar er was ook uit de Kamer gevraagd: kunnen daar inhoudelijke dingen in? Ja, daar ligt gewoon de grens. Ook die conflicterend is met de opdracht die ik heb gekregen, namelijk: kijken of dit ook daadwerkelijk een nieuw kabinet kan worden.

DE WINTHER
Maar had u dan zoiets van ‘ja…’, u zag het allemaal gebeuren, en u denkt ‘ja, nu krijgen de mensen in het land het idee dat ze niks verteld wordt’? Was er misschien sprake van enige nervositeit, omdat het inmiddels toch alweer zeven weken duurt?

SCHIPPERS
Nee hoor. Het punt is dat dingen veranderen, en volgens mij is het nooit gebruikelijk geweest dat tijdens een formatie er een wekelijkse persconferentie was. Volgens mij is het ook nooit zo geweest dat er tussentijds brieven naar de Kamer werden geschreven. Maar tijden veranderen, en ik probeer dus met mijn persconferentie soms de informatie te geven waarvan ik denk dat ik u die kan geven. En zo vind ik ook dat ik aan de Kamer een brief kan schrijven als ze daarom vragen.

BOVEN (BNR)
Mevrouw Schippers, in aanvulling op wat Wouter de Winther vroeg: wie schrijft dat regeerakkoord op dit moment dan?

SCHIPPERS
We schrijven dat met elkaar.

BOVEN
Ok. En schrijft u dan teksten gebaseerd op de discussies, en die dus een soort compromis zijn?

SCHIPPERS
Het gaat op verschillende manieren, en het is afhankelijk van het onderwerp.

BOVEN
Doet u eens een voorbeeld.

SCHIPPERS
Nou, nee, veel meer wil ik daar niet over kwijt. Het is niet één methode. Het is dus niet zo dat er één iemand dat doet, maar dat gebeurt op verschillende manieren.

BOVEN
De voorzitter van GroenLinks, die zegt vanmiddag dat GroenLinks graag Nederland serieus wil veranderen, of althans, laten zien dat ze Nederland serieus willen veranderen. Gebeurt dat? In het regeerakkoord wat u schrijft?

SCHIPPERS
Dat oordeel zal uiteindelijk door iedereen zelf kunnen worden als het regeerakkoord er is, en ik denk ook dat daar verschillend over geoordeeld wordt, afhankelijk van wie je het vraagt.

BOVEN
Ja, want ik begrijp dat dat de randvoorwaarde is van GroenLinks.

SCHIPPERS
Nou ja, wat ik begrijp is dat er een regeerakkoord zal komen, en welke samenstelling ook en welke tekst ook: daar zullen altijd mensen tevreden mee zijn, en mensen zeggen ‘dit is onvoldoende’ of ‘wij hadden het echt totaal anders gewild’. Dat is ook politiek. Politiek is keuzes maken, en sommige keuzes zullen mensen bevallen, en andere keuzes zullen weer andere mensen bevallen.

VAN DER WULP (NOS)
Wat was volgens u de belangrijkste informatie tijdens deze persconferentie?

SCHIPPERS
Dat weet ik niet, dat is aan u. Ik vind dat ik u de gelegenheid moet stellen om in ieder geval vragen te kunnen stellen, en of dat voldoende is om hier te komen: ja, dat bepaalt u uiteindelijk.

VAN DER WULP
Maar eigenlijk is er helemaal niets te zeggen, hè?

SCHIPPERS
Sorry?

VAN DER WULP
Eigenlijk is er helemaal niks te zeggen. Nu.

SCHIPPERS
Nou ja, ik zeg wat ik kan zeggen en u vraagt wat u wilt vragen. En als u op een gegeven moment tot de slotsom komt dat dat op deze manier niet moet, dat kan ook. Maar ik wil in ieder geval de gelegenheid geven om hier te vragen. En de ene keer heb ik meer informatie, de andere keer wat minder.

VRAAG (ONBEKEND)
Het zijn natuurlijk allemaal vaagheden, dat snap ik van uw kant, maar mensen thuis willen toch eigenlijk weten: hoe ver bent u nou? Kunt u nou misschien toch even hier zeggen, zonder op de inhoud in te gaan, dat u zegt ‘nou, we zijn al ongeveer op de helft’, of ‘het einde is in zicht’. Hoe ver bent u?

SCHIPPERS
Dat kun je niet zeggen, omdat het geen afvinken van onderwerpen is. En omdat sommige onderwerpen echt veel zwaarder zijn, en moeilijker zijn, dan andere. En voor mij is het nog steeds een moeilijke combinatie waar ongelofelijk hard voor geknokt wordt om het te laten slagen, maar waarbij er geen garantie door mij gegeven kan worden dat dat gaat lukken.

VRAAG
Merkt u verschil bij de partijen omdat misschien de ene partij er wat gereserveerder in zit, omdat er misschien nog een andere optie boven de markt hangt?

SCHIPPERS
Nee. Ik vind echt oprecht alle mensen die rond de tafel zitten, dat ontzettend hard geprobeerd wordt om er ook daadwerkelijk uit te komen. En dat betekent dat als er soms dingen vast zitten, dat je probeert het anders aan te vliegen, dat je probeert creatievere oplossingen te bedenken. Dat je probeert het weer los te trekken. En daar speelt iedere partij echt een hele positieve rol in, en ik kan niet zeggen dat ik vind dat de één meer z’n best doet dan de ander.

VRAAG
Geen veranderingen ook in sfeer of taal?

SCHIPPERS
Nee.