Letterlijke tekst persconferentie informateur Mariëtte Hamer op 28 mei 2021

Mediatekst | 28-05-2021

Inleidende verklaring informateur Hamer

De herinneringen van de wind vorige week staan mij nog vers voor ogen, dus ik dacht: we doen het deze keer binnen. Ik zal u kort meenemen in deze overigens volle informatieweek, die ik achter de rug heb, en kort bijpraten waar we staan in het informatieproces en, zoals gezegd, u vooral de gelegenheid geven om daar vragen over te stellen.

Ik heb vorige week aan het eind van die week gezegd: De komende week wordt de week van de inhoud, ik ga werken aan het eerste deel van de motie die mij vraagt om draagvlak te zoeken voor herstel- en transitiebeleid en te inventariseren welke andere urgente grote thema's met voorrang moeten worden uitgewerkt.

Ik heb ook aangegeven vorige week dat ik dat zou doen in clusters, zoals ik dat heb genoemd. Ik vrees dat dat het nieuwe woord van het jaar is: clusteren. Ik heb later ook gehoord: clusteren, niet klonteren. Dus het heeft in ieder geval tot de verbeelding gesproken. Maar u heeft gezien wat het clusteren betekent: ik heb een aantal groepen Kamerleden bij elkaar gezet die ik het weekend heb geselecteerd op basis van de inhoud van de eerste achttien gesprekken die we hebben gehad.
Die gesprekken heb ik nu ook gevoerd, ik heb vanmiddag het laatste gesprek gehad. Dat heeft uiteraard weer veel informatie opgeleverd, zodanig dat ik in het weekend weer verder kan met het ordenen van het herstel- en het transitiebeleid. U heeft ook gezien dat ik verschillende externe partijen heb uitgenodigd.

Ook daar heb ik van gemerkt dat dat soms tot de verbeelding spreekt, van: wie nou waarom? Maar eigenlijk is dat redelijk overzichtelijk. Als u kijkt naar de opdracht, dan ziet u dat ik herstelbeleid moet formuleren en transitiebeleid. Voor het herstelbeleid zijn vorige week veel partijen langsgekomen, onder andere de jongeren, de burgemeesters hebben we langs gehad.

En deze week heb ik me wat meer gericht op de grote transities, vandaar dat er een aantal organisaties rondom verduurzaming zijn langs geweest, vandaag een aantal organisaties en wetenschappers die kennis hebben over digitalisering, dat is een tweede transitie. En uiteraard de derde transitie,die ik zelf eventjes benoem als inclusieve samenleving, ook daarvoor zijn een aantal deskundigen langs geweest.

Dat staat overigens ook in de motie. Daar staat dat ik veel adviezen tot mij moet nemen en ook rapporten, en dat kan je op twee manieren doen. Dat kan je doen door ze allemaal te gaan zitten lezen, maar je kan soms ook mensen erover laten vertellen. En in een aantal gevallen heb ik daarvoor gekozen, uitermate nuttig. Wat natuurlijk een belangrijke vraag is die onder het herstel- en transitiebeleid zit, is: hoe groot is nou de economische crisis nog die we verwachten, en hoe gaat die uitpakken voor verschillende sectoren?

Dat is ook een reden geweest om nog een keer de planbureaus ook uit te nodigen en ook daar heb ik meer inzicht op gekregen deze week. Volgende week gaan we natuurlijk verder, uiteraard. Dan wil ik nog een aantal verdiepende gesprekken gaan voeren op basis van de gesprekken die ik deze week heb gevoerd, omdat er natuurlijk altijd bij een aantal onderwerpen overeenstemming is, maar bij een aantal onderwerpen ook nog best wel discussie.

Dus dan ga ik daarover met een aantal partijen doorpraten. In welke vorm ik dat doe, ga ik weer het weekend over nadenken. Maar u zult ook wel begrijpen: ik had nog een vierde opdracht bij dat geheel, namelijk de vraag: wie met wie? En ik ben eigenlijk wel van plan om volgende week, zoals dat heet, mijn derde oog aan te zetten en goed te gaan kijken wie nu uiteindelijk met elkaar dat draagvlak kan gaan vormen voor onder andere dat transitie- en herstelbeleid, maar natuurlijk ook voor dat volgende kabinet, dat er hopelijk toch gaat komen.

Dus dat is wat we volgende week doen. Ik zal maandag starten weer met een gezamenlijk gesprek met Mark Rutte en Sigrid Kaag, als hoofdindieners van de motie, maar ook als winnaars van de verkiezingen. Kortom, nog een hoop werk te doen. En ik wil u nu de gelegenheid geven om daarover vragen te stellen. 

FRESEN (NOS JOURNAAL)
Ja mevrouw Hamer, we hebben van de week gezien dat je je bijna de vraag kon stellen: wie is er nog niet bij mevrouw Hamer langs geweest? En boven dat alles van deze week hangt toch die vraag: waar bent u eigenlijk mee bezig?

HAMER
Ja, dat heb ik net proberen aan te geven. Er is mij gevraagd eigenlijk drie dingen te doen in die motie, namelijk contouren te maken voor herstel- en transitiebeleid, een inventarisatie van de overige onderwerpen en ook nog een agenda voor een democratischere rechtsorde. Daar ben ik dus mee bezig, om dat te formuleren. Dat is een beetje anders dan hoe het anders gaat. Meestal gaan partijen daarover praten voordat de informateur daar een voorstel voor doet. In deze motie is dat gevraagd aan mij om dat te doen, om vervolgens dat draagvlak te zoeken. U vroeg eigenlijk ook tussen de regels door: ja, wie is er nou niet langs geweest? Nou ik zal niet mijn mail met u delen en ook niet mijn WhatsApp, maar ik kan u verzekeren dat er meer niet zijn langs geweest dan wel langs geweest.

FRESEN
Maar u praat met het maatschappelijk middenveld, dat kunnen we van u ook verwachten want u komt daar zelf inmiddels ook vandaan. Maar is dat toch niet gewoon de taak van politieke partijen, om daarmee te praten, om ook op basis van die gesprekken te bepalen wat ze moeten doen? En niet aan een informateur?

HAMER
Ja, dat heeft de Kamer wel aan mij gevraagd, dus dat staat nadrukkelijk in mijn opdracht. In een aantal gevallen is er ook aangegeven met wie ik moest praten. Zo zijn de jongeren genoemd – die liggen zelfs vast in de motie – en in het debat zijn de ouderen daar nog aan toegevoegd. Ik kan me voorstellen dat u die vraag stelt, maar ik doe niets anders dan de motie uitvoeren. En daar zit dat in. Dus dat heeft niet zozeer te maken met de wijze waarop ik gewend ben bij de SER te werken, maar gewoon met het uitvoeren van de motie.

FRESEN
Maar laat ik hem dan misschien anders stellen, die vraag. U praat met partijen uit de milieuhoek, u voegt daar zelf de inclusieve samenleving aan toe en dan komt al snel de kritiek naar voren: de informateur is bezig een progressieve agenda neer te zetten voor een nieuw kabinet. En is dat wel uw taak?

HAMER
Nou de thema’s heb ik gehaald uit de eerste achttien gesprekken, toen heb ik nadrukkelijk met de partijen gesproken over: wat is herstelbeleid? Dat is overigens ook nog best ingewikkeld, om uit elkaar te halen: wat is nou herstel? Nou ik zou het zelf zo langzamerhand het opkrabbelen weer noemen van die samenleving. En wat is transitie? Dat zijn toch langdurige bewegingen waarin we de samenleving willen veranderen. Maar de thema’s die ik daarbij geïdentificeerd heb, heb ik van de week ook met de partijen besproken, en zijn voortgekomen uit de eerste achttien gesprekken.

FRESEN
Maar u voegt er zelf dus thema’s aan toe?

HAMER
Nee, nee, nee. Nee, die komen voort uit de achttien gesprekken.

FRESEN
Oké, oké. Boven dit alles hangt nog een andere vraag. Het lijkt wel alsof u zeeën van tijd hebt om een nieuw kabinet te vormen, terwijl we al ruim twee maanden na de verkiezingen zitten. Wordt het niet tijd om eens wat meer tempo te maken en gewoon met die partijen over de inhoud te gaan praten in plaats van met anderen?

HAMER
Ja nou, als u kijkt naar de motie dan is mij gevraagd herstel- en transitiebeleid te maken. Ik ben daar gewend, zeg maar als we daar bijvoorbeeld in de SER maar ook in andere gremia, ook de Kamer, het kabinet, over praten, doen we daar meestal toch minstens een halfjaar over. Ik moet dat in drie weken tijd doen, dus ik heb het idee dat ik behoorlijk vaart aan het maken ben. En ik heb ook deze week natuurlijk met alle partijen nog een keer gesproken, maar dan in clusters. Dus voor mijn gevoel ben ik vaart aan het maken. Ik zeg u ook: de volgende week ga ik natuurlijk met dat werk ook naar die vierde vraag kijken. Maar ik kan uiteindelijk niet sneller dan de partijen gaan.

FRESEN
Ja want die vierde vraag is namelijk: onderzoek welke partijen met mekaar kunnen onderhandelen. Hoe ver bent u daar al mee eigenlijk? 

HAMER
Ja de vraag is wel, ‘tenslotte’ staat er in de motie, dus ik moet eerst het ene doen en dan het andere, vandaar mijn formulering ook dat ik in die zin mijn derde oog aanzet. Want ik ben natuurlijk nog niet klaar met dat herstel- en transitiebeleid.

FRESEN
Nee, maar ik zie voorlopig alleen maar twee ogen bij u. Dus hoe ver bent u met dat derde oog? Wanneer kunnen we wat meer verwachten over welke partijen gaan onderhandelen?

HAMER
Ja, dat zult u uiteindelijk zien in het eindverslag natuurlijk.

FRESEN
Jawel, maar goed ik vraag aan u: hoe ver bent u met dat onderzoeken van welke partijen met mekaar kunnen onderhandelen?

HAMER
Mijn derde oog draait voortdurend door. 

FRESEN
Oké, nou.

SCHREINEMACHERS (RTL NIEUWS)
Ook over dat derde oog gesproken, hoe werkt dat: met uw derde oog kijken naar wie met wie een kabinet kan vormen?

HAMER
Ja, dan kijk je natuurlijk vooral, dat is mij gevraagd, naar de inhoud. Dus: waar zie je overeenstemming in de inhoud tussen partijen? Maar ik kijk natuurlijk ook wel naar: wat hebben partijen over mekaar gezegd, wie wil überhaupt met elkaar regeren? Zijn er partijen die ook niet willen regeren? Die zijn er ook. Dus dat alles houd ik in ogenschouw.

SCHREINEMACHERS
Ja, gaan in de volgende ronde, gaan dan eigenlijk alle partijen nog wel bij u langskomen of vindt volgende week al een selectie plaats en...?

HAMER
Ik ben eigenlijk niet van plan volgende week weer met alle partijen te praten.

SCHREINEMACHERS
Dus volgende week zal al een beetje de contouren duidelijk worden van partijen die een kabinet zouden kunnen vormen?

HAMER
In ieder geval partijen waarvan ik denk dat het nuttig is om verdiepende gesprekken te voeren.

SCHREINEMACHERS
Ja en kan het een ook met het ander worden gecombineerd? Namelijk dat als u de contouren van een herstelplan maakt, dat ook duidelijk wordt welke partijen aan een nieuw kabinet zouden kunnen deelnemen?

HAMER
Als je naar de motie kijkt, wordt mij gevraagd om op basis van zeg maar eigenlijk de drie opdrachten in de motie te kijken waar vervolgens voldoende draagvlak is bij partijen die een kabinet zouden kunnen vormen.

SCHREINEMACHERS
Ja en dus zouden...

HAMER
En dus is er samenhang. 

SCHREINEMACHERS
En ja, toch nog even over dat derde oog, want ja dat klinkt heel mysterieus. Hoe gaat dat precies in z’n werk? U zit om tafel met partijen en... 

HAMER
Ja, dan kijk je natuurlijk naar verschillende dingen. Zijn ze het over de inhoud eens, hebben ze hetzelfde idee over wat bijvoorbeeld een regeerakkoord op hoofdlijnen zou moeten zijn? Dus natuurlijk kijk je naar ‘matcht het een beetje met elkaar?’. Maar goed nogmaals, ik heb vorige week gezegd ‘ik ben daar nog niet aan toe’, dus ik heb me deze week geconcentreerd op de inhoud. Ik zie ook dat de tijd gaat, ik zie ook dat er niet automatisch partijen zijn, soms heb je dat weleens in een kabinetsformatie, dat je zegt ‘oh het is volstrekt logisch dat het deze vier zijn’, nou dat heb ik nog niet gemerkt – of vijf, zou ook kunnen, of zes of nou ja, drie. Dat is allemaal denkbaar. Dat is nog niet iets wat logisch nu naar boven komt. Dus daarom zeg ik: nou dan ga ik daar volgende week toch, in die gesprekken, wat verder op door.

SCHREINEMACHERS
En wat verwacht u dat aan het eind van de week de balans zal zijn? Dat er echt de contouren ook van een nieuw kabinet zichtbaar zullen zijn?

HAMER
Nou dat durf ik u nog niet te zeggen. 

SCHREINEMACHERS
Of dat het aantal partijen dat mogelijk aan een kabinet zou kunnen deelnemen weer is teruggebracht tot minder partijen?

HAMER
Ja, dat durf ik u niet te zeggen. En daarbij: als ik daarbij een voorspelling ga doen, ga ik zoveel ruimte geven, dat lijkt me niet verstandig.

SCHREINEMACHERS
En nog even over dat herstelplan. U zei ‘contouren van een herstelplan’, zouden dat dan contouren zijn die vervolgens in een volgende ronde nog verder moeten worden uitgewerkt door partijen die een kabinet zouden kunnen vormen?

HAMER
Nou ik zou me ook kunnen voorstellen dat ik een aantal concrete voorstellen kan doen waarover bijvoorbeeld de Kamer kan debatteren, of ze die alvast op willen pakken. Maar zeker als je naar dat transitiebeleid kijkt en de overige onderwerpen zal ik uiteraard met formerende partijen daarover door moeten praten.

VRAAG (ALGEMEEN DAGBLAD)
U zei ‘ik volg de motie’. In die motie is u ook een deadline opgegeven, van 6 juni. Dat is nog een week en twee dagen. Denkt u dat dat voldoende tijd zal zijn?

HAMER
Ja, ik heb van het begin af aan, daar word ik in mijn vriendenkring, kan ik wel verklappen, nu erg mee geplaagd, gezegd: een datum is maar een datum. Dat is op zichzelf natuurlijk ook waar. En het gaat om de kwaliteit. En nou, ik zal volgende week uiteraard gaan zien en ook laten weten of ik die datum ga halen of dat ik nog langer de tijd nodig heb. En dat hangt ook af van de inbreng van partijen aan mijn tafel.

VRAAG
U kunt daar nu nog geen inschatting van maken?

HAMER
Nee, dat lijkt me niet verstandig.

VRAAG (DE TELEGRAAF)
Toch nog even voor de zekerheid, gezien de agenda van deze week. U zegt ‘volgende week een aantal partijen’, dat blijft wel beperkt tot politieke partijen of...?

HAMER
Ja, uiteraard. Tenzij ik nog denk deskundigheid van buiten te willen inbrengen. Het zou kunnen zijn bijvoorbeeld, er is heel veel gezegd door de politieke partijen over de uitvoering, dus het zou kunnen zijn dat ik bijvoorbeeld nog een aantal uitvoerders – om het zo maar te noemen – uitnodig om nog tot een verdieping te komen. Maar ik heb in grote lijnen, en ik weet dat ik daar heel veel partijen, externe partijen mee teleurstel, maar ik heb zelf het idee dat ik behoorlijk veel heb opgehaald deze week.

VRAAG
Er ontstaat zo langzamerhand een beetje een wirwar van iets wat misschien een begroting voor volgend jaar wordt die het huidige kabinet moet maken, een herstel- en transitieplan, een regeerakkoord al dan niet op hoofdlijnen. Kunt u een beetje licht laten schijnen op hoe dat gepresenteerd gaat worden uiteindelijk?

HAMER
Nou dat lijkt mij een beetje voorbarig voor mij om nu te doen, want dat is uiteindelijk aan politieke partijen. Ik kan me wel voorstellen, maar goed dat is ook een beslissing natuurlijk aan de politiek zelf, dat je kijkt dat daar waar al zeg maar draagvlak is voor ideeën die ik nu ophaal, dat je dat uiteraard meeneemt als demissionair kabinet in een begroting. Maar nogmaals, dat lijkt me ook wel vroeg om daar nu over te speculeren.

VRAAG
Tot slot nog: heeft u al bedacht of u uw gespreksverslagen, andersoortige documenten gaat publiceren komende week of na afloop?

HAMER
Ja, daar heb ik net een brief aan de Kamervoorzitter over gestuurd. Dat stond overigens ook in mijn opdracht. Ik zal een verslag maken van alle achttien gesprekken die ik heb gehad, die verslagen zijn ook klaar nu, die gaan nu naar de betrokkenen toe. Ik maak uiteraard ook verslagen van de externe gesprekken. En ik zal, zoals dat zo mooi in de opdracht heet, analytische verslagen maken van de groepen die ik van de week langs heb gehad en die zal ik in mijn verslag opnemen. Dus uiteindelijk kunt u zien wat er ongeveer gebeurd is.

VRAAG (NU.NL)
U noemde die drie pijlers voor het herstel- en transitiebeleid: verduurzamen, inclusieve samenleving, digitalisering. Die heeft u ook voorgelegd aan de clusters. Zijn daar ook partijen die hebben gezegd van ‘nou, daar hoeven wij dan niet verder over te praten volgende week’?

HAMER
Ja, er zijn natuurlijk partijen die zich eigenlijk daar niet in herkennen, omdat ze bijvoorbeeld één onderwerp zo belangrijk vinden wat meer onder zeg maar de tweede vraag die mij gesteld is – het inventariseren van overige onderwerpen – die dat eigenlijk alleen vooral belangrijk vinden. Maar ik merk wel dat als je door gaat praten, dat er eigenlijk toch ook wel veel meer partijen dan uit de eerste gesprekken bleken gedachtes hebben over hoe je die transitiepaden moet invullen. 

VRAAG
Dus ze willen allemaal nog wel verder erover praten?

HAMER
Dat geloof ik wel, behalve de heer Wilders. Die heeft natuurlijk aangegeven dat hij überhaupt van deze week niet wilde komen, wat zijn goed recht overigens is. Ik heb mensen, partijen uitgenodigd, de fractievoorzitters en dan is het aan jou of je daar gebruik van wil maken. Ik heb wel het gevoel, want dat zei ik net, dat ik nu zeg maar niet nog een keer met iedereen hoef te praten, omdat van een aantal partijen mij wel helder is waar ze staan.

VRAAG
En kunt u deze partijen al benoemen nu?

HAMER
Nee, dat ga ik nu niet doen.

VRAAG
En nog een vraag. Nou, uw toewerken naar een coalitie. U zei ook ‘we kijken of daar draagvlak is voor het herstel- en transitiebeleid en voor het vormen van een nieuw kabinet’, werkt u eigenlijk naar één specifieke coalitie toe of kunnen we ook bijvoorbeeld denken aan een bredere groep partijen voor een herstel- en transitiebeleid en dan een specifiekere groep die dan naar een regeerakkoord op hoofdlijnen verder moet gaan werken?

HAMER
Ja, dat moet ik echt de komende week gaan bekijken. Ik wil natuurlijk zelf, dat is mij ook gevraagd in die motie, breed draagvlak zoeken voor dat herstel- en transitiebeleid. Ja, dat kan zich vertalen in een aantal partijen, dat kan zich ook in meer partijen... Dat heb ik de eerste keer ook gezegd, dat zou ik zelf wel wenselijk vinden. Dat is ook de reden waarom ik alle partijen deze week weer heb uitgenodigd, omdat ik denk dat het goed is dat, zeker als het gaat om ‘wat moet er nou op korte termijn gebeuren en waar geven we prioriteit aan?’, dat dat op een breder draagvlak in de Kamer kan rekenen.

VRAAG
Maar lijkt u dan aan te sturen op een soort eerste regeerakkoord light en daarna een diepere versie of...?

HAMER
Nee, nee, zo zwaar zou ik het niet durven noemen. Maar ik hou me precies aan wat de opdracht zegt.

BHIKHIE (DE VOLKSKRANT)
Mevrouw Hamer, ik zou graag toch nog wat meer informatie willen over het herstel- en transitiebeleid, hoe u dat voor zich ziet. Ik kan goed begrijpen dat u daar inhoudelijk niet al teveel over wil zeggen op dit moment, maar toch: er zijn steunpakketten, daar gaat het demissionaire kabinet over, dan is er nog een begroting voor 2022, dat is in principe ook aan het demissionaire kabinet en dan hou je uiteindelijk toch alleen een regeerakkoord over?

HAMER
Nee, de motie spreekt echt nadrukkelijk over ‘draagvlak creëren voor herstel- en transitiebeleid’ en het is moeilijk, dat heb ik gemerkt in de eerste gesprekken: waar stopt nou herstel, wat is eigenlijk herstel? Dus ik heb zelf in de gesprekken wel de beeldspraak gebruikt: je zou toch kunnen zeggen dat we in de lockdown, die we achter de rug hebben, in de afgelopen periode een beetje zijn omgevallen en je wil dat die samenleving weer opkrabbelt. Nou daar gaat eigenlijk dat herstelbeleid over. En daar kun je prioriteiten in stellen, wat je dan als eerste wil zorgen waarmee je weer opkrabbelt en overigens ook wil voorkomen dat je nog een keer zo duikelt. En de transitie gaat echt meer over, ja, een langdurige, middellangetermijn verandering voor de samenleving.

BHIKHIE 
Ja, ik merkte dat u ook al zei van: er is nog niet echt overeenstemming onder de partijen wat nou precies onder welke pijler valt. Heb ik dat goed begrepen?

HAMER
Nee nou, dat gevoel had ik toen ik deze week begon. Vandaar dat ik het dus voor mezelf proberen heb te onderscheiden. En dat heb ik aan de partijen voorgelegd en ik merk dat ze dat onderscheid redelijk volgen.

BHIKHIE 
Hoe bedoelt u dat, dat onderscheid?

HAMER
Nou dat het in het begin, was het toch ook een beetje een grote brij: wat nou herstel, wat dat opkrabbelen is en wat dan transitie is? En er is uiteraard wel een verband. Misschien mag ik een voorbeeld gebruiken dat we allemaal kennen. Er zijn gelden voor het onderwijs ter beschikking gesteld om de achterstanden in te halen, dat geld is er al dus dat is niet iets wat ik nu verzin. Er zijn veel partijen die zeggen ‘ja maar dat doe je even nu voor het herstel, maar dat wil je langere termijn, om te komen naar zo’n inclusieve samenleving, doortrekken’. Dus daar is eigenlijk het onderscheid al gemaakt. Nou voor meer onderwerpen geldt dat en dat ben ik aan het identificeren. 

BHIKHIE 
En moeten we dat dan zo zien, aan het eind van uw opdracht, dat u dat dan in die kaders dan indeelt?

HAMER
Ja, ja, dan zal ik duidelijk aangeven wat ik denk wat het eerste prioriteit heeft, van wat eigenlijk kortetermijn-beleid is in die zin en wat zich door moet trekken naar de transities of naar de overige onderwerpen.

BHIKHIE 
Ja, heeft u dit gesprek alleen in het eerste cluster besproken of...?

HAMER
Nee, heb ik in alle drie de clusters, heb ik precies hetzelfde gesprek gehad.

DE KONING (NRC HANDELSBLAD)
Vindt u eigenlijk dat er haast nodig is met een volgend kabinet?

HAMER
Ja, ja.

DE KONING
Ja. En wat is voor u ‘haast’, wanneer moet het klaar zijn?

HAMER
Ja, wat is haast? Er is steeds gezegd: het zou fantastisch zijn – en dat vind ik nog steeds – als er voor de zomer een kabinet is. Maar ik zeg even wel over uw hoofden heen: dat is uiteindelijk ook de verantwoordelijkheid van de partijen die dat moeten gaan doen. En die moeten dus... Ik ben niet degene in m’n eentje die haast moet maken, die partijen moeten vooral haast gaan maken.

DE KONING
En waarom is er haast nodig?

HAMER
Nou ik denk dat het goed is dat de samenleving gewoon weer een kabinet heeft dat ze kennen. Maar haast is ook... Haastige spoed is zelden goed, zeggen ze ook. Dus ja, wat is haast? We zijn al twee maanden, we zijn in ieder geval twee maanden achter geraakt. Dus eigenlijk is de formatie pas echt begonnen over de inhoud toen ik twee weken geleden begon. En dat is nog niet zo lang, dus dat moet je ook in rekening houden. Maar ik vind wel: zo snel als het kan moeten we het echt doen.

DE KONING
Bent u ook beschikbaar voor de volgende fase? Dus na uw eindverslag?

HAMER
Oh dat lijkt me niet iets voor mij om over te gaan speculeren.

DE KONING
Of u beschikbaar bent, weet u zelf natuurlijk toch?

HAMER
Ja, ik ben altijd beschikbaar, als ik ergens kan helpen. Zo kent iedereen mij volgens mij.

BOONMAN
Ja mevrouw Hamer, nog even over dat herstel- en transitieplan waar u ook vanuit hoofde van de SER-functie nogal op gehamerd heeft. Stel nou dat die verder inhoudelijke kwesties veel tijd vragen en politiek heel ingewikkeld zijn, wat voorstelbaar is, maar dat herstel- en transitieplan moet als eerste, zou het mogelijk zijn dat dat uitgevoerd wordt door dit kabinet? Nog net zoals het kabinet zichzelf missionair noemt op de coronakwestie zich tijdelijk ook missionair kan noemen met het oog op het maken van een begroting, wat sneller is dan sommigen misschien denken? Dat die gewoon, omdat er breed draagvlak voor is, dat herstel- en transitieplan dan wel al gaan maken?

HAMER
Ja, ja. Nou ja, ik zou me ook kunnen voorstellen dat je zeg maar binnen dat plan zegt: deze dingen, daar is echt breed draagvlak voor en die kunnen eigenlijk ook niet wachten, dus die kan de Kamer op basis van mijn verslag dan eigenlijk vaststellen als ze het daarmee eens zijn. En ik ben natuurlijk bezig dat draagvlak te verwerken. Ik kan me ook voorstellen dat je zegt: ja, andere onderdelen vragen toch meer tijd en horen eigenlijk ook in de echte formatie thuis, tussen de onderhandelende partijen en dat ik dat ook aangeef.

BOONMAN
Dat dat dus uiteindelijk...

HAMER
Ik vind niet dat zeg maar... Laat ik het anders formuleren. Ik vind niet dat zeg maar de echte, wat ik dan maar even noem de formatie met formerende partijen, moet wachten op die eerste opdracht. Daarom zit ik er ook zo op aan te dringen om dat snel te doen, want dan kunnen we ook naar de volgende fase verder.

BOONMAN
Maar dat kan dus ook dan het zittende demissionaire kabinet doen met een soort uitzondering...

HAMER
Nou wat in ieder geval het zittende kabinet kan doen is... Als zeg maar, stel ik kom met een aantal voorstellen die snel opgepakt kunnen worden, de Kamer is het daarmee eens, dan kan natuurlijk dat demissionaire kabinet dat prima uitvoeren.

BOONMAN
En tot slot even, wat Petra net vroeg over haast, tijd en uw beschikbaar zijn. Is eigenlijk het doel van deze fase voor u, even los van de datums, 6, 7, 8 of 10 juni, dat u dan in elk geval een potentiële ‘wie met wie’ wil aanbieden?

HAMER
Ja, dan wel dat ik aangeef welke partijen in ieder geval dat cluster moeten vormen waar dat uit moet komen. En dat is precies wat ik volgende week, daarom zeg ik ‘ik ga nou toch een beetje dat derde oog aanzetten’, zal moeten onderzoeken.