Letterlijke tekst persconferentie verkenners Jorritsma en Ollongren

Mediatekst | 18-03-2021

Inleidende verklaring verkenner Jorritsma

Vandaag heeft mevrouw Arib gesproken met alle beoogde fractievoorzitters van de 17 partijen waarvan het nu lijkt dat ze allemaal de Tweede Kamer zullen gaan betreden. Dat is overigens nog niet helemaal zeker of het er precies 17 zullen zijn. Dus dat is nog wel zo’n dingetje waar we straks ook rekening mee moeten houden. En naar aanleiding van die gesprekken heeft ze ons gevraagd om een korte verkenning uit te voeren met het oog ook op het debat wat op 31 maart in de Tweede Kamer plaats zal vinden. Nou, voor ons beiden is het een enorme eer dat we dat mogen doen. Als ik het in het bijzonder over mezelf even mag hebben: ik heb ongeveer twintig jaar geleden dit pand verlaten en ben uiteindelijk na heel veel jaren weer teruggekeerd maar dan aan de overkant. Het is dan wel heel leuk om hier weer even rond te mogen lopen. Het is heel bijzonder dat er gekozen is voor twee verkenners. Dat is nog niet eerder voorbijgekomen sinds de nieuwe opzet van de formatie in 2012. Maar we hebben begrepen dat in de gesprekken van vanmiddag het aan de orde is gekomen dat het verstandig leek om van VVD en D66 een verkenner te vragen. Dat is door hun blijkbaar voorgesteld. Dus dan is het een logische stap. We zijn ons er overigens ook wel van bewust dat de verkiezingsuitslag hartstikke complex is. Zoveel partijen die in de Kamer komen en heel veel dynamiek, ik zeg dat ook maar. Tegelijkertijd zien we ook wel dat er zowel in de politiek, maar ook in de journalistiek zou ik bijna zeggen en in de maatschappij ook wel behoefte is aan niet al te lang, om te proberen alles snel te doen. Dat betekent dat wij dus ook hard aan de slag moeten. In de tijden van corona is het natuurlijk op zich zaak om zo snel mogelijk, maar ik zeg nadrukkelijk: zo snel mogelijk een nieuw kabinet te formeren wat gewoon weer aan het werk kan en vooral kan werken aan het economische en sociaal-maatschappelijk herstel.

Inleidende verklaring verkenner Ollongren

Ik sluit me volledig aan bij wat Annemarie Jorritsma zojuist heeft gezegd. We komen net eigenlijk van het gesprek met de Kamervoorzitter. We hebben heel kort samen even kunnen praten over de opdracht die we hebben gekregen. En zoals we het nu voor ons zien zullen we morgen na de ministerraad waar ik ook even naartoe ga, ons werk gaan voorbereiden. Wij verwachten dat we vanaf maandag de gesprekken met de beoogd fractievoorzitters kunnen gaan beginnen. Nou ja, en afhankelijk van hoe dat loopt zullen we daarna de planning aanpassen. De Voorzitter van de Tweede Kamer heeft ons gevraagd om in ieder geval op 30 maart ons verslag uit te brengen. En dat is dus de dag voordat de nieuwe Tweede Kamer wordt geïnstalleerd. Nou we zullen in onze taak, die we overigens hier in dit gebouw zullen gaan uitoefenen, zullen we worden ondersteund door een, naar ik verneem, ervaren team van door AZ gedetacheerde medewerkers bij de Tweede Kamer. Wij zullen inderdaad coronaproof gaan werken. Dus afhankelijk van de hoeveelheid mensen in het begin zullen we steeds spreken met een persoon. Gaandeweg kan het zijn dat we met meer personen spreken. Dan passen we de ruimte aan. Maar dat zijn de practicalities. En nogmaals, ik zie er ook naar uit, ik vind het bijzonder om dit te mogen doen met Annemarie. En wij zien er ook naar uit om te gaan starten hiermee.

Beantwoording van vragen

VRAAG (NOS)

Volgende week al verslag uitbrengen. Met hoeveel combinaties willen jullie komen? Is dat er één? Voorkeurscombinatie?

JORRITSMA

Het boeiende is, dat is afhankelijk van de inbreng van degenen die met ons gaan praten. Zij moeten hun voorkeuren op tafel leggen en daar trekken wij dan conclusies uit. Dus misschien kunnen we op enig moment daar wat meer duidelijk over zijn. Maar dat kan op dit moment natuurlijk helemaal nog niet. Want we weten nog maar nauwelijks dat we het moeten doen.

VRAAG

U spreekt nu niet uit: we willen met één voorkeurscombinatie komen?

JORRITSMA

Nee, dat kan nu echt nog niet.

OLLONGREN
Ja en de 30e is de opleverdatum, gevraagd door de Kamervoorzitter. Dus dat is de week erna. En dat heeft te maken met het moment waarop de nieuwe Tweede Kamer wordt geïnstalleerd.

JORRITSMA

En dat hebben we te danken aan dit kabinet. Onder leiding van Kajsa is natuurlijk wel ervoor gekozen om iets meer tijd te gunnen aan eigenlijk de inwisseling van de wacht. Nou dat is voor ons heel prettig dat we ook gewoon wel snel, want we gaan echt niet op onze lauweren rusten, maar niet overhaast moeten doen. Want een aantal mensen moeten ook nog wel de uitslag verwerken.

VRAAG

U sprak van snelheid, mevrouw Jorritsma. Hoe snel moet zo’n nieuw kabinet er zijn?

JORRITSMA

Gisteren. Nee hoor. Ik vind altijd: je moet het zo snel mogelijk doen, maar het is zeker in een land met best wel heel veel partijen en ook best heel veel niet hele grote partijen, is het ook wel van belang om het goed te doen. Je moet het dus netjes doen, goede afspraken maken. Ja en hoe of wat moet straks allemaal blijken. Wij zitten alleen nog maar in de fase dat we moeten gaan verkennen welke partijen het met elkaar zouden moeten gaan doen en nog niet over de inhoud.

VRAAG

Maar zegt u dan voor de zomer?

JORRITSMA

Dat zou wel fantastisch zijn als dat lukt en eigenlijk moet dat toch ook wel kunnen. Maar daar ga ik niet over, dat is allemaal aan anderen. Maar als je het mij zou vragen zou dat wel de ambitie moeten zijn.

VRAAG

Tegelijkertijd, we zien twee grote winnaars. Meneer Rutte die zegt: ik wil graag met het CDA. Mevrouw Kaag zegt: ik zeg niet met wie ik wil, maar wel de progressieve ambitie moeten we waar gaan maken. Is dat wel bij elkaar te brengen?

JORRITSMA

We zullen het zien. Ze zitten volgens mij nu ook in één kabinet, dus.

VRAAG
 

En hoe kijkt u ernaar?

OLLONGREN

Nee, kijk, wij zijn gevraagd om te verkennen. Ik vind, wij moeten ons heel dienstbaar opstellen en goed luisteren naar wat de nieuwe fractievoorzitters ons melden. En pas daarna zou je dit soort vragen kunnen beantwoorden. Maar nu natuurlijk nog niet.

DE ZOETEN (NIEUWSUUR)

U gaat nu eigenlijk verkennen wat de fractievoorzitters willen. Maar beoogt u wel om dan met een volwaardige formatie te starten? Er wordt ook nog wel eens gezegd: een soort tussenformatie of iets dergelijks, hoe ziet u dat?

OLLONGREN

Dit is nog niet de fase van de informatie. Dit is echt een verkennende fase.

DE ZOETEN
Maar een voorbereiding op wel een volledige...

OLLONGREN
Nou ja strikt genomen zijn wij het debat aan het voorbereiden. Het debat wat de nieuwe Tweede Kamer zal voeren. Naar verwachting op 31 maart. Over de verkiezingsuitslag en over hoe je de informatiefase ingaat. En dat is wat we doen: voorbereidend werk daarvoor verrichten.

DE ZOETEN

Ja, dus eigenlijk alleen inventariseren. Maar ik neem aan: u hoopt wel met een bepaald resultaat te kunnen komen. Waar hoopt u te staan als u klaar bent?

JORRITSMA

Ja, ik kijk soms over uw hoofden heen naar de fractievoorzitters, dat wil zeggen: doe het lekker duidelijk, dan kunnen wij hard werken en snel. Dat zou je natuurlijk het liefste willen. Maar nogmaals: het is complex omdat er weliswaar heeft de VVD mooi gescoord en D66 ook. Maar er zijn ook heel veel partijen die niet zo mooi gescoord hebben. En er zijn ook wel heel veel partijen van een kleine omvang. Dus het is ingewikkeld.

DE ZOETEN
Dus die extra week kunt u misschien ook wel gebruiken zodat iedereen even kan uithuilen en zijn kaarten op tafel kan leggen?

JORRITSMA

Ja, maar ze kunnen niet achteroverleunen. Want vanaf maandag moeten wij wel de gesprekken gaan voeren.

DE ZOETEN

Ziet u vervolgens ook een rol voor u als informateur?

OLLONGREN

Nee, wij zijn nu gevraagd als verkenner en dat is de opdracht die we hebben gekregen en die gaan we uitvoeren en die gaan we volbrengen en dat leidt tot een rapport en een debat. Dat is de horizon volgens mij die wij hebben.

JORRITSMA

En dat is op zich ook weer een opdracht van de Tweede Kamer. Dus dat is afhankelijk van hoe die dan vervolgens daarnaar kijken.

AHAROUAY (NRC)

Ik heb een beetje een procedurele praktische vraag. Eerst maar heel simpel: jullie spreken partijen dan van groot naar klein?

JORRITSMA

Hebben we het eigenlijk nog niet over gehad. Dat gaan we morgen bepalen. Misschien kunnen we dat morgen aan het eind van de dag wel als belangrijk nieuws naar buiten brengen.

AHAROUAY

Het is geen regel of zo dat het van groot naar klein moet?

JORRITSMA

Nee, volgens mij is daar niet een vaste regel voor.

AHAROUAY

Okay en zijn er standaardvragen die gesteld worden tijdens die verkennende gesprekken? Want volgens mij willen jullie maar een ding weten toch: met wie en met wie niet?

OLLONGREN

Morgen benutten we juist om dit soort dingen met elkaar voor te bereiden en te bespreken. Dus daar zijn wij zijn gewoon nog niet aan toegekomen. 

AHAROUAY

Er is niet een handboek...? Ja, dat is er wel: Carla van Baalen heeft natuurlijk...

JORRITSMA

Jawel, volgens mij zijn het natuurlijk wel allemaal prototypes en wij gaan strepen: dat doen we wel, dat doen we niet. Dat gaan wij zelf bedenken.

VRAAG (TELEGRAAF)

In de vorige verkenning hebben fractievoorzitters ook aangegeven welke thema’s ze heel erg belangrijk vinden. Verder weten we natuurlijk dat de planbureaus ook hebben geadviseerd: zorg dat er in ieder geval een herstelplan voor Nederland al voor het opleveren van het regeerakkoord klaar is. Is dat wel iets wat u specifiek gaat vragen aan alle partijen?

OLLONGREN

Wij gaan denk ik luisteren naar de fractievoorzitters. We zullen hen vragen wat zij belangrijk vinden. Als er partijen zijn die dit naar voren brengen is dat voor ons ook relevant. Maar wij sturen niet vanuit de inhoud. We zijn echt facilitair aan het proces zodat de fractievoorzitters naar voren kunnen brengen wat zij belangrijk vinden, hoe zij daarin staan.

VRAAG (ANP)

U zit natuurlijk in de bijzondere situatie dat drie van de beoogd fractievoorzitters in het kabinet zitten. En nu ook nog met een van u. Gaat dat nog ingewikkeld worden vrijdag? U denkt niet dat er alvast een soort voorschot wordt genomen?

OLLONGREN

Nee, dat verwacht ik helemaal niet. En nogmaals, als ik als verkenner mag optreden, dan doe ik dat voor de Kamer, voor alle fractievoorzitters, voor alle partijen. Het staat eigenlijk los van mijn ministerschap.

JORRITSMA

Ik houd ze wel in de gaten hoor. Als ik daar iets van merk is het niet goed.