Persconferentie informateurs Elbert Dijkgraaf en Richard van Zwol

DIJKGRAAF

Wij zijn begonnen, de motie-Wilders is aangenomen, dat heeft natuurlijk tot een opdracht geleid van de Kamervoorzitter, u kent 'm en toch citeer ik 'm: “de mogelijkheid te onderzoeken voor een programkabinet op basis van een akkoord op hoofdlijnen tussen de fracties PVV, VVD, NSC en BBB, dat kan rekenen op een zo breed mogelijke steun in de volksvertegenwoordiging, en deze opdracht binnen uiterlijk acht weken of eerder als dat mogelijk is af te ronden”.

Dat heeft u allen voorbij zien komen, daar zijn wij mee begonnen. Wij zijn gisteren begonnen, we hebben gelijk het andere werk wat wij hebben stopgezet om aan deze belangrijke taak te werken. Dat vinden wij een grote eer. Gisteren zeiden we nog: “dat was een grote verrassing”. Ondertussen zijn we van de verrassing bekomen en zijn we gewoon aan het werk gegaan.

Het is natuurlijk geen eenvoudige klus. Er is al vaker in de historie gezegd: “laten we nou eens een dun regeerakkoord schrijven”. Ik ken de hoon van journalisten die dan vervolgens naar de 54 pagina's met een nietje erdoorheen keken en zeiden: “dat is dan weer niet gelukt”. Aan ons de opdracht om dat deze keer wel te doen. Het is ons grote voornemen om dat ook te doen, dat is in ieder geval wat ons gevraagd is. Maar dat is natuurlijk geen eenvoudige klus, en dat mag ook duidelijk zijn, dat wordt ook in allerlei media gemeld maar dat vinden wij zelf ook. Zeker als je partijen hebt die qua visie van elkaar verschillen. En dat is hier ook gewoon zo met vier partijen, dat is niet weinig, om een akkoord te maken. Ze verschillen echt van visie, dan zoek je vaak de veiligheid in juist veel tekst en dingen dicht regelen. Dat is hier niet de bedoeling, want hier is de bedoeling dat we een program op hoofdlijnen hebben, dat er een regering komt die dat verder gaat invullen. Dat is nieuwe grond, daar houden wij eigenlijk wel van. Daar zijn we misschien als land ook wel aan toe, want we hebben problemen die ook moeilijk oplosbaar zijn, dus misschien hebben we ook wel nieuwe vormen nodig. Daar werken we graag aan mee en daar zijn we hard mee bezig. En dat alles ook onder tijdsdruk, we zijn al 120 dagen na de verkiezingen, we hebben acht weken gekregen om dat te doen.

In de Kamer is gezegd: “als het kan, sneller”. Dat vinden wij ook, hoe sneller hoe beter, maar het moet ook wel weer zorgvuldig. Dus werk aan de winkel, ook voor ons. En ook een stuk urgentie, want het gaat nu echt om de inhoud en het moet nu ook gebeuren, en veel mensen zitten te wachten op oplossingen. Daar hebben wij een proces voor ingericht en daar geef ik mijn collega Richard van Zwol graag het woord over.

VAN ZWOL

Wij hebben samen het stokje overgenomen van Kim Putters als vorige informateur, dus we hebben vanochtend uitgebreid met Kim Putters gesproken. Waarin we vooral het fenomeen ‘programma-akkoord’ met hem nader hebben doorgesproken. Hoe doe je dat nou? Hoofdlijnen, doelen vastleggen, kaders erbij, ook die basislijnen die ook uit de informatieronde van Ronald Plasterk al naar voren kwamen, over rechtsstaat en democratie, solide financiën, internationaal. Maar hoe wil je vervolgens op basis van deze drie basislijnen met programma op hoofdlijnen er toch voor zorgen dat er een aantal doorbraken komen in ons land waar burgers echt op te wachten zitten? Uitvoerig over gesproken en gelijk vanmiddag zijn we aan de slag gegaan, samen met de vier fractievoorzitters van de onderhandelende partijen.

Om aan de slag te gaan en effectief in dat krappe tijdpad werk te kunnen verrichten, moet je gewoon wat werkafspraken maken. Dus we hebben met elkaar georganiseerd dat we de komende weken de agenda’s benutten om al die onderwerpen, te beginnen bij de tien in het verslag van Kim Putters genoemde onderwerpen, successievelijk gaan bespreken. Dat doen we met de fractievoorzitters, die afhankelijk van het onderwerp een secondant kunnen en zullen meenemen. En we gaan gelijk de komende week, te beginnen met maandag, aan de slag met al deze onderwerpen.

In beginsel gaan we de maandag tot en met donderdag elke dag benutten voor deze onderwerpen, in twee blokken, ’s ochtends en ’s middags, zodat ’s avonds gelegenheid is voor fractievoorzitters om ook met hun fracties te overleggen, terug te koppelen, voor ons als informateurs er gelegenheid is om de stukken voor de volgende dagen verder voor te bereiden. En we zullen ook de rest van de week, met name de vrijdag, ook gebruiken om met anderen te spreken. De uit te nodigen partijen, of dat nou zijn de mede-overheden of andere instituties waarmee het nuttig is om te spreken, dus daar zullen we de tijd ook voor gebruiken. In beginsel hier, maar we zijn ook voornemens om waarschijnlijk twee keer weer een sessie op de Zwaluwenberg te hebben, om net iets langer de tijd te hebben om zaken weer een beetje bij elkaar te nemen en ook zo te zorgen voor vaart in het geheel.

Bij het aan de slag gaan hoort natuurlijk ook morgen gelijk bij. Dus morgenochtend gaan we ook separaat nog een keer met Ronald Plasterk als de voor-vorige informateur praten, en dat we dan ook over die basislijnen kunnen doorpraten, ook rondom democratie en rechtsstaat. We zullen in ieder geval in de middag de demissionair minister van financiën spreken, omdat hij bezig is met het opstellen van de Voorjaarsnota, die uiterlijk eind april klaar moet zijn, dat valt natuurlijk parallel aan ons tijdpad. En u snapt het, ook de financiën zijn een groot en belangrijk onderwerp op de formatietafel, dus dat moeten we even goed naast elkaar leggen en dat zullen we ook doen. De fractievoorzitters hebben ook bevestigd dat ze de financiën ook op de hoofdtafel willen bespreken, omdat het zo’n belangrijk onderwerp is, dus daar beginnen we morgen gelijk vaart mee te maken. Dan hopen we morgen met de fracties de inhoudelijke thema’s voor maandag en dinsdag te kunnen bepalen, maar dat hoort u nader.

Het zal niemand verbazen dat we ook stil hebben gestaan, niet alleen bij het tijdpad, maar ook bij de communicatie. Ook in de wetenschap dat aan de ene kant de onderhandelende fractievoorzitters ook volksvertegenwoordigers zijn die dagdagelijks ook met de actualiteit bezig zijn en moeten bezig zijn, en een van de fractievoorzitters ook minister is. Dus ze komen allebei ook niet weg bij publiciteit. Dus over de formatie zullen wij in alle eerlijkheid, laat ik zeggen weer de vertrouwelijkheid zoveel mogelijk proberen te respecteren. We zullen proberen als informateurs u enigszins mee te nemen in de voortgang van de agenda de komende weken. De onderhandelaars zullen daar terughoudend over zijn. Maar we hebben ook met elkaar vastgesteld dat ze naast onderhandelaar ook gewoon dagdagelijks volksvertegenwoordigers zijn en ministers zijn. Er komt ook een campagne aan voor de Europese verkiezingen, dus ja zo af en toe zal er in de communicatie weleens wat spelen, maar het belangrijkste is dat je dat van elkaar weet en dat je vervolgens ook een beetje met een zekere relativering en ontspannenheid mee omgaat.

Opdat wij, zoals collega Dijkgraaf terecht zei, in die korte tijdsspanne van acht weken, misschien ietsjes eerder maar acht weken, juist al die belangrijke onderwerpen kunnen aanraken, met het oog op door die vier fracties gewilde doorbraken op de grote problemen waar Nederland voor staat. Dit als onze werkafspraken die we vanmiddag toch redelijk à-tempo met zijn zessen hebben kunnen maken.