Formateur Rutte ontvangt fractievoorzitters en aansluitend persconferentie donderdag 12 oktober 2017

RUTTE
Goedenavond. Niet heel veel nieuws, maar het leek me wel goed jullie bij te praten over de volgende stap in de formatie, want in staatsrechtelijke zin begint die eigenlijk pas vandaag. De daadwerkelijke formatie van een nieuw kabinet, met de afronding van de informatie gisteren en vandaag. In het debat over het eindverslag van informateur Gerrit Zalm heeft de Kamer, zoals u weet, mij als formateur aangewezen om een kabinet samen te stellen dat bestaat uit VVD, CDA, D66, ChristenUnie. En over het programma van dat kabinet bent u natuurlijk uitvoerig geïnformeerd afgelopen dinsdag. En ik wil u graag bijpraten over het vervolg. Het kabinet zal bestaan uit 24 mannen en vrouwen. Van de 16 ministers zullen er zes van VVD-huize komen, 4 van het CDA, 4 van D66 en 2 van de ChristenUnie. En voor de 8 staatssecretarissen geldt de verdeling: 3-2-2-1. En ik heb zojuist met de fractievoorzitters, mijn collega-fractievoorzitters, van de andere drie partijen gesproken over de nadere invulling. CDA, D66 en ChristenUnie zullen alle drie één van de ministers uit eigen gelederen voordragen als viceminister-president. Natuurlijk hebben we ook gesproken over de invulling van de diverse posten en de verdeling. En we hebben inmiddels een goed beeld, om daar ook de komende week mee aan het werk te gaan. En zoals informateur Zalm al aangaf in zijn eindverslag, is het daarbij altijd een wisselwerking tussen aan de ene kant de postenverdeling en aan de andere kant de personele bezetting. Dat betekent dat iedereen nu ook echt verder aan de slag kan gaan met kandidaat-bewindspersonen zoeken, benaderen en vervolgens zo ver krijgen dat ze ook 'ja' zeggen. Ik ga zelf, en dat geldt ook voor een paar van mijn collega's, begin volgende week nog een paar dagen weg, maar zal verder ook telefonisch hier ook mee bezig blijven en gebruiken dus de tijd om niet alleen de mensen te zoeken, maar ook om de gebruikelijke onderzoeken van de kandidaten te doen, de namen waarvan die worden aangeleverd. Vervolgens komen wij, in het gezelschap waar we net zaten, weer bij elkaar eind volgende week om te bezien of het beeld zich bestendigt. En dat zal waarschijnlijk zijn vrijdag 20 oktober, direct na de Europese Raad in Brussel. Als ik terug ben is nu met potlood rond een uur of zes ingepland dat we elkaar spreken. Dat is volgende week, en dan gaan direct aansluitend de gesprekken plaatsvinden met de kandidaat-bewindspersonen. Die probeer ik in drie dagen af te ronden, en dat zou betekenen dat de beëdiging kan plaatsvinden op donderdag 26 oktober. Morgen zal ik ook de koning informeren over dit hele proces. Ik kan u zeggen dat ik zeer uitzie naar de gesprekken met de kandidaat-bewindspersonen. De inhoud staat natuurlijk voorop bij een akkoord als dit, maar voor de uitvoering komt het ook echt aan op de mensen die dadelijk het kabinet gaan bemannen en bevrouwen. En het is gewoon heel spannend om met zo'n nieuw team aan de slag te gaan. Ik heb het eerder gezegd: voor mij voelt het ook echt als een heel nieuw begin, na zeven jaar kabinetten van twee partijen mogen leiden nu een kabinet van vier partijen. Ook in omvang van groter dan de vorige paar keer. Met een kleine meerderheid, krappe meerderheid in het parlement. Dus dat is echt een nieuw begin en het hele spannende proces van mensen zoeken, daar de gesprekken mee voeren, dat geeft - kan ik u zeggen - heel veel energie.

WESTER (RTL NIEUWS)
Mag ik daaruit afleiden, meneer Rutte, dat de partijen het (onverstaanbaar) zijn over de verdeling van de portefeuilles (onverstaanbaar).

RUTTE
Ja, op zichzelf hebben we die met elkaar verdeeld, maar wat ik u al zei: het kan best zijn, dat is ook in de afgelopen dagen nog wel weer gebeurd, dat posten toch nog verschuiven, omdat je zegt 'nou, luister, ik had meneer of mevrouw A in gedachten, die had ik heel erg in gedachten voor die post, die nu bij mijn partij was terechtgekomen. Maar ja, dat gaat het toch niet worden - die persoon wil niet, of andere afwegingen - ik heb iemand anders in gedachten, die zou toch net wat meer bij die plek passen'. En dan komt het ook nu nog steeds voor dat we nog met posten schuiven.

VRAAG
Ja, in aanvulling daarop, want dat willen wij natuurlijk allemaal weten: is ook bekend wie, welke partijen welke posten krijgen?

RUTTE
Dat is eigenlijk het antwoord op de vorige vraag.

VRAAG
O?

RUTTE
Ja. Op zichzelf hebben wij ongeveer de posten verdeeld over de partijen, maar het is wel zo dat dat nog iets kan verschuiven als blijkt dat iemand 'nee' zegt tegen de vraag of hij of zij minister of staatssecretaris wil worden. En dan kan het zijn dat een partij iemand anders in gedachten heeft en belt met de collega's en zegt: ja, maar die zou wel heel erg goed passen op die plek die nu eigenlijk aan een andere partij was toebedeeld. En dan, heb ik gemerkt de afgelopen dagen, dat er ook flexibiliteit is om daar nog een beetje in te schuiven.

BREEDVELD (NOS)
Ja, en is het ook uw bedoeling om een gemengde ministersploeg samen te stellen? Zowel wat betreft geslacht als afkomst?

RUTTE
Nou, het doel is gewoon om de goede mensen te vinden voor de plekken. En iedere partij gaat dan zelf vervolgens over wie ze precies vragen, waarbij we natuurlijk wel bij elkaar zeggen 'nou, ik heb die en die in gedachten'. Het gaat niet zoals in de tijd van de formatie van Joop den Uyl-II, dat we allemaal veto's op andere personen leggen. Het gaat in hele goede sfeer. Dus in principe is de partij zelf verantwoordelijk voor het aanzoeken van de mensen voor de posten. Maar dat zal natuurlijk uit de aard der zaken in deze moderne tijd een mix zijn.

BREEDVELD
Ja, en wat is uw streven daarbij als leider van de VVD?

RUTTE
Mijn streven als leider van de VVD is de beste mensen vinden. En dan vind ik de verdeling man-vrouw secundair, maar andere partijen hebben daar mogelijk - ik zeg daar niks over, daar gaan zij over - andere opvattingen over.

DE WINTHER (TELEGRAAF)
Ja, meneer Rutte, u vertelde net dat er drie vicepremiers komen. Ik kan me voorstellen dat dat nou niet de posten zijn waarvan mensen nog moeten nadenken, of met elkaar moeten bespreken over weg- of uitruilen, of ze die posten willen accepteren. Dus u kunt toch wel vertellen wie de nieuwe vicepremiers gaan worden?

RUTTE
Dat kan ik nog niet vertellen, omdat ook hiervoor geldt dat de laatste besluiten nog moeten vallen. Maar daarbij ook nog natuurlijk de onderzoeken gaan plaatsvinden de komende dagen. En we kunnen pas namen brengen op het moment dat alles definitief is. We kunnen natuurlijk niet hebben dat je een naam brengt en dat blijkt dat misschien er een reden is om iemand niet benoemen. Dat kun je ook niet hebben.

DE WINTHER
Heeft u bij de collega-fractievoorzitters gevraagd of zij in ieder geval willen proberen om iemand, die aan de onderhandelingstafel heeft gezeten, ook in het kabinet te zetten.

RUTTE
Daar hebben we geen specifieke over gemaakt, nee.

DE WINTHER
Klopt het wel dat u een klemmend beroep heeft gedaan in eerdere instantie aan de partijleiders om zelf in het kabinet te komen?

RUTTE
Geen klemmend beroep. Ik had een opvatting. Geen klemmend beroep, wel een opvatting, dat ik graag zo veel mogelijk van mijn collega-partijchefs in het kabinet had willen hebben. We hebben daar een aantal heel lange gesprekken over gevoerd en ik ben ervan overtuigd geraakt dat de beslissing die Segers en Pechtold en Buma hebben genomen, om in de Kamer te blijven, dat dat de goeie beslissing is. Dus daar is mijn denken ook in de loop van de formatie in veranderd.

VRAAG
Dijkhoff heeft bekendgemaakt dat hij graag fractievoorzitter van de VVD wil worden. Dat betekent dat hij niet beschikbaar is voor een kabinet. Vindt u dat jammer?

RUTTE
Ik ga daar helemaal niets over zeggen, want dat is echt een zaak van de partij VVD en ik sta hier als formateur, en de fractie bij de VVD waar ik dadelijk naar verwachting geen deel meer van zal uitmaken. Dus ik ga ook niet meebeslissen over de opvolging, dat beslist de fractie zonder mij. En ik wil de fractie daar ook niet in beïnvloeden, is echt een keuze aan de fractie. De fractie heeft de procedure geopend, dat betekent dat uit de fractie van 33 leden - en daar wordt ook gekeken natuurlijk, of daar kunnen in meekijken de eerste opvolgingsplekken, naar verwachting één of meerdere leden uit de fractie zullen doorschuiven naar het kabinet, minimaal één is de verwachting. Dus er wordt ook gekeken naar de opvolgingsplekken. Die groep van uiteindelijk 33 mensen, die besluit wie de nieuwe fractievoorzitter wordt en daar heb ik als huidig fractievoorzitter niets over te zeggen.

VRAAG
Dat snap ik wel, maar hiermee geeft Dijkhoff ook aan dat hij liever kiest voor een plek in de Kamer dan een plek in het kabinet. Ik kan me voorstellen dat u daar een opvatting over heeft.

RUTTE
Mijn opvatting in algemene zin, maar niet waar hij nu naartoe zou moeten gaan, dat is echt aan de fractie nu hij zich inderdaad daarvoor lijkt aangemeld te hebben, is het nu echt aan hem om dat besluit dadelijk te gaan nemen.

VRAAG
Bent u van plan om Hennis opnieuw voor te dragen voor een post?

RUTTE
Over de namen die er dadelijk gevraagd gaan worden, komen pas mededelingen als het zo ver is.

DE ZOETEN (NIEUWSUUR)
Er heeft dus al een aantal mensen nee gezegd, begrijp ik?

RUTTE
Waarom?

DE ZOETEN
Omdat u zei: het kan zijn dat posten nog wijzigen omdat de beste man niet bij de beste post…

RUTTE
Nee maar zo zwart/wit kun je het niet zeggen. Het kan zijn dat… Het kan natuurlijk zijn dat iemand nee zegt, maar het kan ook zijn dat een partijchef iemand in gedachten had en bij nadere weging zegt: ik heb misschien nog wel iemand beter. En vooral dat laatste heb ik zien gebeuren.