Eerste volle week met onderhandelingen formatie gestart met breed palet aan onderwerpen

Persconferentie van informateur Schippers na de eerste volle week van de formatie. Afgelopen week is er met verschillende extern deskundigen gesproken.

Samen met de onderhandelaars van de VVD, CDA, D66 en Groen Links is er gesproken met externe deskundigen over een breed palet aan onderwerpen. Zo zijn het budgettair kader en de sociaal culturele stand in Nederland, het klimaat en mobiliteit en de migratie, arbeidsmarkt en de pensioenen besproken.

Vanavond om 20.00 uur spreekt informateur Schippers met Koning Willem-Alexander over de voortgang van de kabinetsformatie.

Video: persconferentie Schippers 6 april 2017

Informateur Schippers:
Goedemiddag. De eerste volle week van de formatie zit erop. We zijn vorige week vrijdag begonnen met de onderhandelingen en het is nu donderdagavond, dus het is echt de eerste volle week. Vergis u niet, het is een intensief proces. Het is niet alleen de uren dat we bij elkaar zitten in die Stadhouderskamer dat er wat gebeurt, maar de gesprekken daar worden natuurlijk goed voorbereid, er worden dingen uitgezocht, er worden dingen voorbesproken. En die komen dan allemaal samen in de uren dat we hier bij elkaar in die Stadhouderskamer zitten. Er is deze week onder andere gesproken over het budgettair kader. Nederland staat er goed voor en op basis hiervan is gekeken naar de scenario’s maar ook de onzekerheden, internationale ontwikkelingen, Brexit et cetera. En in dat kader hebben we ook externe deskundigen aan tafel gehad. De heer Knot en mevrouw Van Geest en mevrouw Leijten. Deze deskundigen zijn aangeschoven aan de tafel, die hebben het kader geschetst en op basis daarvan zijn wij met hen het gesprek aangegaan en er is verder tussen onderhandelaars natuurlijk zonder deze drie verder deze week over onderhandeld.

Naast de cijfers hebben wij ons ook over de sociaal-culturele stand van het land wat laten bijpraten door de heer Kim Putters. Nederland kent gelukkig een hoge kwaliteit van leven. Maar als we iets verder kijken dan zien we ook de nuances. Dan zien we ook de tegenstellingen. Onzekerheden bij bepaalde bevolkingsgroepen. En zie je ook dat daar waar globalisering voor de ene een uitdaging en een kans biedt het voor de ander meer een bedreiging is. Dat gesprek hebben wij ook weer, die onderhandelingsgesprekken hebben we voortgezet na het vertrek van de heer Putters.

Ook over het klimaat hebben we deze week uitgebreid gesproken. De heer Mommaas hebben wij bevraagd over het verdrag van Parijs en wat dat expliciet betekent voor Nederland en wat daar zoal achter vandaan komt voor Nederland. Dus deze week klimaat, mobiliteit, overigens hebben we ook over de arbeidsmarkt en migratie gesproken deze week. De SER heeft parallel aan de formatie ook een onderhandeling, namelijk over de arbeidsmarkt en over pensioenen. Dus hebben wij het opportuun geacht om mevrouw Hamer aan tafel te vragen over de stand van zaken van zowel die arbeidsmarktonderhandelingen als de pensioenen omdat dat natuurlijk een interactie met elkaar kan hebben.

Er is dus een heleboel, er zijn een heleboel onderwerpen aan de orde gekomen deze week. Dat is een heel breed pallet en ik zou dan ook specifiek aandacht willen vragen voor dit proces. Waarbij er natuurlijk heel snel de stand van zaken wordt opgemaakt. Dit is de eerste week. Er zijn ongelofelijk veel onderwerpen aan de orde geweest. Er zitten grote verschillen tussen de partijen. Dus dit proces is ook niet zomaar klaar zou ik willen zeggen. Ik probeer in deze persconferentie u een beetje mee te nemen in het proces en in wat er zoal op tafel is gekomen voor zover dat kan. De motie in het Kamerdebat op 28 maart die mij verzocht heeft om reguleer bij de Koning op bezoek te gaan om hem te informeren over het proces en de stand van zaken. In het kader daarvan zal ik vanavond ook de Koning informeren over de start van dit proces om 20.00 uur vanavond.

WESTER (RTL Nieuws)
Begrijp ik goed van u mevrouw Schippers dat u, u heeft deze week vooral met zijn allen deskundigen ontvangen. Die hebben toelichtingen gegeven, rapporten toegelicht, cijfers toegelicht. Dat erover gesproken is, maar dat er nog niet onderhandeld is in de zien van dan kun jij misschien dit, dan kan jij misschien dat?

SCHIPPERS
Nou nee, dat is niet juist. Natuurlijk zijn er mensen langsgekomen en die zijn met name bevraagd op waar ze voor waren uitgenodigd. Er zullen ook de komende weken meer mensen langskomen. Het is helemaal niet zo dat dit de eerste week was van het jezelf informeren en daarna niet meer. Juist opmdat de verschillen tussen partijen aanzienlijk is, zullen er ook mensen uit de praktijk worden gevraagd om te kijken of je van daaruit  oplossingen met elkaar kunt vinden. Dus er zullen de komende tijd wel meer mensen langskomen, maar dat is bijvoorbeeld op een dag een uurtje. Ja, dan houd je nog behoorlijk wat uren over op basis waarvan je met elkaar die onderhandelingeen daadwerkelijk kan starten.

WESTER
Hoe stelt u zichzelf dat proces de komende weken voor. Als er iets is afgekaart, om dat dan bekend te maken. Of pas helemaal aan het eind van de rit, als dat allemaal lukt, dan het totaalplaatje.

SCHIPPERS
Nou in ieder geval niet, om als er iets rond is, om dan per donderdag hier de stand op te maken, omdat het vaak zo is dat iets pas rond is als het helemaal rond is. Dat is een beetje het probleem, er hangt heel veel samen.

VRAAG NOS
Mevrouw Schippers, ik hoor u zeggen, er is bijvoorbeeld over het klimaat gesproken, over migratie... Ik neem aan dat er nog geen spijkers met koppen geslagen zijn toch, of wel?

SCHIPPERS
Nou, het is niet zo dat we op alle onderwerpen die we deze week aan de hand hebben, dat we daar al het regeerakkoord op hebben besloten. Maar het is wel zo dat we met elkaar niet alleen geïnventariseerd hebben wat zoal op de tafel ligt, maar ook daadwerkelijk inhoudelijk met elkaar spreken over die onderwerpen.

VRAAG NOS
Ik hoorde zo net bij de uitloop zeggen de vaart zit er in, het gaat de goede kant op. Kunt u dat terugleiden naar die onderhandelingstafel, wat u daar zoal heeft besproken? Of is dat gek?

SCHIPPERS
Ja, dat heeft ook te maken met dat het heel intensief is en dat iedereen volle inzet heeft aan die tafel. Maar u zult begrijpen als u zo de onderwerpen hoort van mij die er langs zijn gekomen, dat ik geen fiches heb die af zijn en die kunnen worden afgetikt. Het is echt een heel intensief en heel ingewikkeld proces wat je heel zorgvuldig moet aflopen om daar ook daadwerkelijk uit te komen.

VRAAG
We hoorden in het begin wilde men graag beginnen met een soort kleurplaat van het land, een soort missie voor het kabinet. Is die missie al een beetje omvat? Dat men een richting heeft voor het land of is het daar nog veel te vroeg voor?

SCHIPPERS
Daar is het echt te vroeg voor. Er is wel intensief een aantal keren al over gesproken. Vandaar ook dat er niet alleen mensen over cijfers aan tafel zijn gekomen maar ook mensen die wat meer over de stand van het land in culturele of sociale of andere zin kunnen vertellen. En dit is een onderwerp wat als een rode draad door die formatie heen zal lopen en ook steeds terug zal komen en steeds zal worden aangevuld.

JANSEN (BNR)
Mevrouw Schippers, de onderwerpen die u noemde dat waren denk ik vooral lastige, moeilijke onderwerpen. Ik begreep vorige week dat u ook wel af en toe lichte onderwerpen wil behandelen om de variatie een beetje aan te brengen. Klopt dat?

SCHIPPERS
Nou licht is niet het goede woord, dat lijkt net alsof er zware en lichte onderwerpen zijn. Maar ik heb ook in de reeks die ik heb opgenoemd zitten ook een aantal onderwerpen waarin de partijen iets dichter bij elkaar zitten. En soms iets verder van elkaar af. En soms kun je ook binnen 1 onderwerp zien dat het ook weer varieert, want het zijn hele brede onderwerpen die ik zo heb opgenoemd.

JANSEN
U zit twee aan twee aan tafel. Heeft u overwogen om ze door elkaar te zetten zoals Wijffels eerder deed, een voorganger van u?

SCHIPPERS
Ik heb dat niet gedaan, nee.

JANSEN
Dus niet overwogen? Heeft u overwogen een andere tafel te nemen? Want ook Wijffels heeft ooit gezegd je kunt beter een ovale tafel nemen want dan geeft dat ook meer gelijkheid en kijk je elkaar beter in de ogen?

SCHIPPERS
Ik vind dat wij een prima locatie hebben gekregen van de Kamer met een prima tafel. Af en toe vallen de blokjes uit te tafel maar dat hebben we met punaises inmiddels weten te verhelpen.

DE WINTHER (DE TELEGRAAF)
Mevrouw Schippers, wat is u tot nu toe het grootste struikelblok gebleken tussen de vier partijen?

SCHIPPERS
Nou dat is niet iets wat ik hier ga delen. Want als ik dat zou gaan delen dan zou het struikelblok er alleen maar groter op worden als dat er al was.

DE WINTHER
Mensen hebben ook allemaal de verkiezingsprogramma’s gelezen van verschillende partijen. En het immigratiebeleid lijkt in ieder geval in de top 2 te staan van die struikelblokken. Heeft u enig positief gevoel erover dat u op dat onderwerp overeenstemming kunt bereiken tussen de vier partijen?

SCHIPPERS
Tussen die vier partijen zitten echt grote verschillen. Niet alleen op het gebied van migratie. Ik heb net een aantal onderwerpen genoemd waarin u op basis van de verkiezingsprogramma’s ook kunt nagaan dat er behoorlijke verschillen zitten. En dus is het juist deze partijen hebben gezegd en toch gaan wij op basis van de verkiezingsuitslag met elkaar kijken hoe ver we komen. Dus dat moet je soms op een wat onorthodoxe manier doen. En door het anders aan te vliegen of door niet het standaard tienpuntenlijstje op tafel te leggen en vanuit dat startpunt beginnen.

DE WINTHER
Mijn vraag was of er al enig zicht is op de mogelijkheid dat de partijen er op dat onderwerp uit gaan komen?

SCHIPPERS
Er is totaal geen zicht op wat voor onderwerp en wat voor uitkomst dan ook. We hebben 1 week achter de rug en in die ene week zijn er, ik heb ze even niet geteld maar ik denk een onderwerp of zes, acht, onderwerp of acht aan de orde geweest. Dus in die fase zitten we nog helemaal niet.

DE WINTHER
Wie heeft eigenlijk het initiatief genomen om al die verschillende sparringpartners van de afgelopen week uit te nodigen?

SCHIPPERS
Met elkaar.

DE WINTHER
Er is niet 1 partij die bijvoorbeeld heel graag het Planbureau voor de Leefomgeving aan tafel wilde hebben?

SCHIPPERS
Er worden door verschillende mensen verschillende suggesties gedaan. En soms is dat dezelfde suggestie en soms zijn er aanvullende suggesties.

DE WINTHER
Waarom mogen we niet gewoon horen wie dat heeft voorgesteld?

SCHIPPERS
Nou omdat de partijen het erover eens zijn dat zij deze formatie op een manier willen inrichten waarin zij met name ook mensen uit de praktijk gaan vragen. Dus volgende week maar ook de weken daarna worden er mensen uitgenodigd waarvan u zegt ja dit is gek want die is helemaal geen voorzitter van koepel zus of zo. Nee dat klopt, ze zijn ook niet op die basis dan uitgenodigd. Dan zijn ze ook echt uitgenodigd om vanuit de praktijk te gaan kijken naar deze onderwerpen.

DE WINTHER
Laatste vraag dan mevrouw Schippers. Wie heeft voorgesteld om een week op vakantie te gaan eind april?

SCHIPPERS
Deze fractievoorzitters en hun secondanten komen net uit de verkiezingscampagne. De verkiezingscampagne die is heftig geweest, daar is weinig ruimte geweest om gezinnen of familie te zien. Dus er is besloten om een paar dagen in deze formatie een stapje terug te doen en eens even hernieuwd kennis te maken. En ik denk dat dat het resultaat ook ten goede gaat komen.

DE WINTHER
Maar de vraag was wie het heeft voorgesteld.

SCHIPPERS
Ik zou het niet eens meer weten.

NIEMANTSVERDRIET (NRC HANDELSBLAD)
Het ging net al even over de kleurplaat van het land waar jullie ook met elkaar over spreken aan de formatietafel. Ik begreep dat het de bedoeling was dat er eigenlijk eerst zo’n kleurplaat gemaakt wordt en er dan pas over echt concrete beleidspunten gepraat gaat worden, in die volgorde. Maar uit uw verhaal maak  ik eigenlijk op dat dit twee processen zijn die parallel aan elkaar plaatsvinden. Heb ik dat goed begrepen dan?

SCHIPPERS
Ja dat klopt. Het is wel zo, we zijn er mee begonnen. En het zal verder parallel lopen met onderwerpen die ook specifiek als onderwerp op tafel liggen.

NIEMANTSVERDRIET
Dus het is niet het idee van eerst een soort gemeenschappelijke visie formuleren en pas dan echt…

SCHIPPERS
Het is natuurlijk zo dat je bij ieder onderwerp eerst gaat kijken waar je gezamenlijk fundament hebt, ook al doe je dat soms in een hele visie, waar echt een gezamenlijke basis, een fundament eigenlijk voor het kabinet. Maar bij ieder onderwerp zijn dat natuurlijk ook de eerste stappen die je samen onderneemt.

NIEMANTSVERDRIET
Ok. Een ander vraagje nog. Bij de vorige formatie in 2012 werd er op dit moment, drie weken na de verkiezingen ook al gesproken over mogelijke bewindslieden. Is dat nu ook het geval?

SCHIPPERS
Ik ga daar allemaal geen uitspraken over doen, over wanneer of dat op de agenda staat.

VRAAG
Een vervolg op wat Thijs net vroeg: die deskundigen die zijn langsgekomen om de problemen, sorry, de uitdagingen waar Nederland voor staat te presenteren en dat wordt dan gezamenlijk doorgesproken hoe die uitdaging eruit ziet, onderkennen we dat. En wordt er nu over concrete maatregelen nou al gesproken? Er wordt over, wat Thijs al zei …

SCHIPPERS
Ook.

VRAAG
Dus over milieu? En dan Parijs wordt onderkend maar dan wordt er ook al gepraat over concrete maatregelen om Parijs te halen?

SCHIPPERS
Kijk, dat loopt allemaal door elkaar. Want het is niet zo dat er eerst een aantal weken vergaderd wordt over om gezamenlijk een visie te hebben om dan pas over onderwerpen te praten. Dus de eerste vergadering is in het eerst gegaan hebben we een gemeenschappelijke basis, een gemeenschappelijk fundament onder dit kabinet. Dat moet ook verder uitgewerkt worden omdat we dat ook echt nodig vinden. Als je in zo’n combinatie een kabinet gaat vormen, dan moet je meer bij elkaar gehouden worden dan met een combinatie van een setje maatregelen. Daar is meer voor nodig. Maar parallel daaraan worden er ook gewoon onderwerpen besproken die ik ook net zo met u ben langs gegaan van wat er zo onder andere op tafel is gekomen deze week.

VRAAG
En is er al een onderwerp afgetikt?

SCHIPPERS
Nee, na één week, met vier zulke verschillende partijen nog geen onderwerp afgetikt.